Najnovije

Rod i bezbednost
Fenomenologija nasilja
Rodna ravnopravnost
Žene i mediji
Grafiti
Prava transrodnih osoba
Ljudska prava

Rod i bezbednost

Gender aspects of security risks during the COVID 19 pandemic. 449 – 459.

Mršević Z., Janković S., 2020.
In., X International scientific conference “ARCHIBALD REISS DAYS” 18-19. November 2020. Ed., Stevo Jaćimovski et all.
Belgrade: University of Criminal Investigation and Police Studies.
ISBN 978-86-7020-453-9
ISBN 978-86-7020-190-3

The subject of the paper is focused on the facts that indicate that neither the COVID-19 virus, nor the measures against it, has an equal impact on women and men. While analyzing the pandemic, in the language of security, the focus must be on the fight against the virus from a human security-oriented point of view, viewed through gender lenses. For example: women predominate in occupations where contact is inevitable, which increases the risk of infection, also there is a worrying increase in domestic and other forms of gender-based violence. In situations of stress and isolation in the home, while the availability of support services for victims of violence is reduced, women and children are exposed to increased mental, physical and sexual violence. The aim of this paper is to analyze the gender aspects of security risks, the importance of cooperation between the rule of law authorities and other actors providing protection services in order to reduce possible challenges, but also the need for violence prevention in every respect

Ključne reči: pandemic, gender-based inequalities, jobs challenges, gender-based violence, human-oriented security, prevention


https://www.kpu.edu.rs/cms/data/akademija/rajs/Agenda.pdf
http://eskup.kpu.edu.rs/dar/article/view/166/123

Practical lessons of past European disasters 279 – 291

Mršević Z., Janković S., 2019.
In: International scientific conference “ARCHIBALD REISS DAYS”.
Ed: Stevo Jaćimovski
ISBN 978-86-7020-431-7
ISBN 978-86-7020-190-3 (za izdavačku celinu)
COBISS.SR-ID 280685836

The subject of the paper is the necessity of paying attention to practical lessons of the past European disasters in order to improve adequate responses of today. The main goal is to show possible ways of improvement resilience of the countries and regions by implementing the principle of “build it better”, not only to domain of construction building, but also to societal relations. The method is critical analysis of the past disasters, e.g. the European tsunami happened about eight thousand years ago, the Little Ice Age occurred at the end of the 13th and beginning of the 14th century, the hurricane of 1674 in Northwestern Europe, and the Great Storm of 1703. There are presented relevant recent international documents which advocates the strengthening of preventative measures and the development of communities and nations resilience, in relation to the consequences of disasters, combined with the current gender theory demands. The most significant result of the paper is raising risk awareness that disasters do not always hit “others and other continents”, but could happen in Europe too.

Keywords: disaster prevention, resistance strengthening, practical lessons from past European disasters, “build it better” principle

Gender perspective of risk management related to disaster / accident risks 65-71.

Mršević Z., Janković S., 2019
Ed: Papić Ljubiša.
In: ICDQM-2019 Life Cycle Engineering and Management. Proceedings.
Prijevor: The Research Center of Dependability and Quality Management.
ISBN 978-86-86355-40-9.
COBISS.SR-ID 276985100

Keywords: disasters/catastrophes, climate change, gender roles, gender responsibilities, risk management

Odgovornost za ugradnju rodno inkluzivne komponente u oblast smanjenja rizika od prirodnih nepogoda. str 26-26.

Zorica Mršević, Svetlana Janković, 2019.
U: Srbija i reformisanje instituta odgovornosti.
Ur: Hajrija Mujović
Beograd: Institut društvenih nauka. Centar za pravna istraživanje
ISBN 978-86-7093-224-1
COBISS.SR-ID 280220172

Ključne reči: odgovornost za rodnu inkluziju, prirodne nepogode, ranjivost žena, odgovornost za smanjenje rizika od katastrofa, nacionalni i lokalni nivo, obavezno uključivanje žena

http://www.idn.org.rs/biblioteka/IIIOS_Srbija_i_reformisanje_instituta_odgovornosti.pdf

Inkluzivna bezbednost kao način smanjenja rizika od katastrofa i pratećeg nasilja, str. 401 - 411

Mršević Z., Janković S., 2018
U: Ne nasilju, jedinstveni društveni odgovor
Ur: Nebojša Macanović
Banja Luka: Centar modernih znanja
ISBN 978-99976-722-4-7
COBISS.RS-ID 7386904

Inkluzivna bezbednost je koncept diversifikovanog uključivanja različitih društvenih segmenata u sektor bezbednosti. Smanjenje rizika od katastrofa je koncepcijski okvir u kojem se razmatraju načini i metode smanjenja ranjivosti i rizika društva od katastrofa, kako bi se izbegli ili organičili nepovoljni uticaji i opasnosti prouzrokovani prirodnim pojavama. Cilj otpornosti je poboljšati, a ne ponoviti ranije postojeće stanje.

Ključne reči: katastrofe, rodno zasnovano nasilje, Sendai okvir, tranformativni oporavak, inkluzivna bezbednost

Disaster Risk Reduction - Gender Aspects. 209 – 2016.

Mršević Z., Janković S., (2018)
In: In., The proceeding of Human Security and New Technologies.
Ed., S. Stanarević, G. Mandić, Lj.Katić.
Beograd: Faculty of Security, Human Security Research Center.
ISBN 978-86—80144-30-6
COBISS.SR-ID 269449740

The subject of paper is a gender aspect of the disaster risk reduction concept. A natural phenomenon by itself is not a disaster, but it becomes when it strikes a vulnerable community, a group or individuals without proper defence who have no ability to resist or to repair its negative effects. It causes material damage and human losses, possible interruption of the economic and social functioning of the community. The conclusion is that building resistance to disasters, empowering women and community development necessarily represent elements of unique, but not separate, efforts.

Key words: disasters, women, gender relations, poverty, disaster risk reduction

Challenges of inclusive security, 183-193.

Mršević Z., Janković S., (2018)
In: Archibald Reiss Days - The VIII International Scientific Conference
Ed: Darko Simović
Beograd: Kriminalističko policijska akademija
ISBN 978-86-7020-405-8
ISBN 978-86-7020-190-3

The inclusion of the security sector in many EU member states has become one of the priorities of the national security of today. The reason for this introduction of inclusive security has been rationally observed as the security interest of countries of diversified compoaition of population, faced with modern security risks. This concept enables women and members of various national and religious minority groups to be included without discrimination, in the security sector of the countries of their citizenship.

Key words: inclusive security, women's physical security, challenges, risks, experiences: France, USA, disaster risk reduction

Antidiskriminacioni mehanizam „osobe od poverenja“ u funkciji unapređenja rodne ravnopravnosti 574 - 581

Janković S., i Mršević Z., (2017)
U: Čevrti naučno-stručni skup Politehnika 2017
Ur: Vesna Alivojvodić i drugi
Beograd: Visoka škola strukovnih studija - Beogradska Politehnika
ISBN 978-86-7498-074-3
COBISS-SR-ID 252201228

Formiranje institucija/mehanizama za rodnu ravnopravnost u Srbiji, kao konkretizacija NAP-a za primenu Rezolucije 1325 SBUN u prvim decenijama XXI veka, predstavlja primer prihvatanja i transparentnosti menjanja određenih institucionalnih javnih politika i prakse čitavih sektora. Uspostavljanje „osoba od poverenja“ kao korektivnog mehanizma ima preventivnu svrhu i proaktivnu ulogu u suzbijanju diskriminacije. Posebno, jasni delokrug rada ovog vitalnog mehanizma omogućuje dugovečnost uklanjanja barijera na putu ka rodnoj ravnopravnosti, suštinski, a ne deklarativno. Poštovanjem institucionalizacije politike jednakih mogućnosti za žene i muškarce stvara se produktivna i efikasna radna sredina, koja time omogućuje zaposlenima da budu zadovoljniji i samim tim produktivniji, čime takva radna sredina zadobija poverenje šire društvene zajednice. Tako se širenjem aktera suzbijanja diskriminacije stvara i neguje atmosfera nediskriminatornog postupanja, odnosno sankcioniše diskriminatorno ponašanje prema ženama i muškarcima. Praktično „osobe od poverenja” nedvosmisleno imaju stvarni uticaj na operativnu funkcionalnost i adekvatnu „isporuku” bezbednosti i pravde kroz prizmu rodne ravnopravnosti.

Ključne reči: rodna ravnopravnost, Rezolucija 1325 SB UN, institucije/mehanizami za rodnu ravnopravnost, „osobe od poverenja”

Factors of women’s participation in armed forces 239-251.

Mršević Z., Janković S., (2017),
In: Dani Arčibalda Rajsa
Ed: Biljana Simeunović-Patić
Beograd: Kriminalističko policijska akademija
ISBN 978-86-7020-378-5
COBISS-SR-ID 249244684

In the text are presented factors that contribute to women's participation in the armed forces. History shows that women in earlier centuries also were active in the armies. But after the end of the armed conflict they were regularly excluded from military service and military professional privileges, what also happened after the Second World War and the national liberation wars during the twentieth century. Not before the last quarter of the twentieth century began the professional integration of women into the armed forces. The main factor was the lack of men willing and able for military service, but also the current processes of increased social equalization of gender relations. In the text is presented the so-called, Segal impact model of multicollinearity indicating the existence of multiple independent factors influencing the circumstances of women’s participation in the armed forces. Most attention is paid to military factors, including the reference to national security, the impact of recently-led wars, international military alliances and changes in military technology. Military transformation, evident over the past decade through the armed forces of NATO member states, inevitably involve the transformation of the military nature of women's participation. Such transformation, accelerated by the wars in Iraq (and Afghanistan), including changes to the hiring of female staff and their deployment. Today there is increasingly expressed the view that women have a "right to uniform," as the right to equal professional treatment in any field. Examples of successful military careers of prominent women in the armies of the world's major military powers, especially the recently promoted women in the highest general rank orders, were also highlighted in the text as models of strong influence to young women’s decision to join the army.

Keywords: women in armed forces, “Segal model” of factors multicollinearity, lack of men, national security, “Jenny effect", women generals

Mehanizmi za rodnu ravnopravnost kao deo globalizacijskih trendova, 238-249

Mršević Z., Janković S., (2017),
In: Globalizacija i izolacionizam
Ur., Veselin Vukotić, Danilo Šuković
Centar za ekonomska istraživanja Instituta društvenih nauka, Beograd
ISBN 978-86-7093-170-1
COBISS.SR-ID 234512396

Predmet rada je analiza globalizacijskih uticaja međunarodnih faktora na uvođenje i funkcionisanje mehanizama/institucija za rodnu ravnopravnost u Srbiji. Nasuprot sporadičnih izolacionističkih tendencija zatvorenosti, poslednjih godina u Srbiji su otvorena vrata globalizacijskin uticajima u pogledu formiranja mehanizama/institucija za rodnu ravnopravnost. Iako bi po svojoj prirodi sistem domaćih institucija mogao biti pre organizovan u skladu sa izolacionističkom matricom, posebno npr. kada je u pitanju sektor bezbednosti, u pogledu rodne ravnopravnosti „meki“ uticaji spoljašnjih faktora su tokom poslednje decenije nesumnjvo prihvaćeni. Mehanizmi/institucije za rodnu ravnopravnost, kao deo globalizacijski trendova, prihvaćeni su i od građana i od strane domaćeg institucionalnog sistema, doprinoseći tako opštem društvenom napretku rodne ravnopravnosti. Rezultat tih globalizacijskih uticaja je osnivanje novih tela, donošenje novih zakonskih propisa kao i menjanje određenih institucionalnih javnih politika i praksi čitavih sektora, kao npr. sektora bezbednosti. Izlaganje obuhvata uticaj OEBSa kao tipičnog predstavnika „mekih“ globalizacijskih uticaja, uvođenje kvota izbornog sistema, osnivanje nacionalnih i lokalnih tela za rodnu ravnopravnost, usvajanje nacionalnih akcionih planova za sprovođenje Rezolucije UN SB 1325, kao i uvođenje rodne ravnopravnosti u sektor bezbednosti.

Ključne reči: Gobalizacijski „meki“ uticaji, kvota izborni sistem, tela za rodnu ravnopravnost, Nacionalni akcioni plan za primenu Rezolucije UN SB 1325, OEBS, UN.

Improving the quality of functioning of the security sector gender mainstreaming 459-465.

Mršević Z., Janković S., (2017),
ed., Ljubiša Papić, In “DQM International conference Life style Engineering and Management.
DQM Research Center, Prijevor
ISBN 978-86-86355-35-8
COBISS.SR-ID 240575500

Summary: Women in the armed forces of the world, still have unequal status, often are professionally separated and culturally discriminated, but however, they are neither peripheral in the military organization, nor only a passive observer of events in it. Better general social acceptance of women as soldiers increases the attractiveness of military service, both of women and men. Many positive and successful models of women's military career also contribute, as well as currently decades-long presence of women in modern armed forces of the world. One of the key arguments for improving the functioning of the security system is more meaningful engagement of human resources, comprising acknowledgment of the role and importance of women. Necessary is also the full integration of gender aspects in peace processes, in everyday life and thus more effective engagement towards creating a safe and secure environment through a more consolidated gender-equitable system security.

Key words: security sector, gender perspective, women in the armed forces, security system

Primena principa lokalnog vlasništva: od viktimizacije do osnaživanja žena, 23-44.

Mršević Z., Janković S., (2017),
Temida, vol. 20, br. 1, str. 23-44
ISSN: 1450-6637

Rezime. Predmet rada je ukazivanje na moguće postojanje sukoba između poštovanja principa lokalnog vlasništva i programa rodne ravnopravnosti međunarodnih aktera u situacijama postkonfliktne izgradnje mira pod kontrolom predstavnika međunarodne zajednice. Lokalne vlasti mogu zaista smatrati da učestvovanje žena u sektoru bezbednosti u njihovoj sredini nije sociokulturalno prihvatljivo. Cilj rada je da se ukaže na prividnost tog sukoba jer se rodnoj ravnopravnosti ne protivi ni stanovništvo, a pogotovo ne žene. Žensko aktivno učestvovanje u izgradnji mira i okončanju nasilja i sukoba od suštinske je važnosti za postizanje mira, opšte bezbednosti i prestanak dalje viktimizacije žena. Podržavanje postojeće strukturalne rodne nejednakosti nastavlja da proizvodi nasilje sprečavajući uspešnost reformi sektora bezbednosti i temeljniju demokratizaciju društva. To ilustruju konkretni primeri viktimizacije žena seksualnim i drugim oblicima rodno zasnovanog nasilja, tokom i posle sukoba. Zaključak je da je proces izgradnje mira destabilizovan lakim izbijanjem oružanih sukoba i održavanjem trajnih žarišta viktimizacije žena i njihove diskriminacije.

Ključne reči: lokalno vlasništvo, rodna ravnopravnost, međunarodni akteri, reforma sektora bezbednosti.

Rodni pristup bezbednosti u pravnoj državi 149-166.

Mršević Z., Janković S., (2017),
In: „Policija i pravosudni organi kao garanti slobode i bezbednosti u pravnoj državi“
Ed., Biljana Simeunović-Patić
Kriminalističko policija akademija, Beograd.
ISBN 978-86-7020-379-2 (KPA)
COBISS.SR-ID 234302220

U tekstu se analizira promena rodnog sastava i rodnog profila institucija sektora bezbednosti, a posebno oružanih snaga. Procesi reorganizacije su izloženi otvaranju većeg broja formacijskih uloga za žene i povećanom uvažavanju profesionalnih kapaciteta uniformisanih žena. Očigledno je da unutrašnja rodna transformacija sektora bezbednosti našeg doba, nije samo povećanje broja angažovanih žena u profesionalnom statusu, već se radi i o promenama samog koncepta bezbednosti. U okviru opšteg društvenog ambijenta, prezentuje se stupanje žena u tipično muški profesionalni ambijent. Izlažu se uticaji i drugih društvenih aktera zainteresovanih za rodnu ravnopravnost u sekoru bezbednosti, pre svega feminističkog pokreta u kome se sučeljavaju različita shvatanja posebno u vidu suprotstavljanja antimilitarističkim stavovima za ukidanje ili smanjenje oružanih snaga. Kroz prizmu promena unutrašnjih rodnih odnosa doprinosi se afirmaciji oružanih snaga kao faktora savremenih shvatanja bezbednosti. Tekst identifikuje načine na koji žene u oružanim snagama mogu da doprinesu transformativnim procesima rodne rekonceptualizacije bezbednosti, preispitivanjem rodnih uloga i zahtevom za novim rodnim odnosima unutar oružanih snaga, kroz proces suprotstavljanja tradicionalno postojećim rodnim nejednakostima. U tom smislu se navodi studija slučaja implmentacije rodne ravnopravnosti na primeru Južne Afrike. Žene mogu da koriste svoj glas/uticaj iznutra, doprinoseći rodno egalitarnijoj transformaciji tog sektora. Nakon donošenja Rezolucije SB UN 1325 na globalnom planu, dobijen je podsticaj da se oružane snage i institucije sektora bezbednosti pomeraju ka ljudskoj bezbednosti, što doprinosi reformama oružanih snaga kao rodno egaalitarnije reorganizovanim. Samo će vreme pokazati da li je naglašen „rodni“ pristup bezbednosti bio suviše ambiciozan, jer, kako tvrde „tradicionalisti“, to može da ide na štetu, kako organizacione, tako i operativne efikasnosti vojske.

http://jakov.kpu.edu.rs/bitstream/handle/123456789/946/bitstream_2148.pdf?sequence=2&isAllowed=y

Ključne reči: rodni odnosi, sektor bezbednosti, oružane snage, antimilitaristička pozicija, Južna Afrika, učestvovanje žena u borbama.

Učešće žena u oružanim snagama savremenog doba, 77-94

Mršević Z., Janković S., (2017),
Strani pravni život Vol 57, no 1: 77 – 94.
Institut za uporedno pravo
ISSN 0039 2138
COBISS.SR – ID 86244103

Rezime. U tekstu se izlaže učešće žena u savremenim oružanim snagama kao globalna pojava sve većih razmera koja sve više menja vojske. Konstatuje se da od kada su žene počele sedamdesetih godina dvadesetog veka da ulaze u vojsku sa punim vojnim, profesionalnim statusom, tako da je istorijski obrazac maskulinog ekskluziviteta oružanih snaga doveden u pitanje. Ovaj proces je po jednim skepticima transformacija čak dublja od uvođenja nuklearnog oružja, a po drugima potencijalno pretećeg karaktera za nacionalnu odbranu. U tekstu se izlaže istorijat žena u vojskama, njihovo učešće u oružanim snagama svetskih ratova dvadsetog veka, kao i pojedinačna iskustva zemalja sa istaknutom proporcijom žena u sastavu svojih oružanih snaga, američko, švedsko i izraelsko iskustvo. Konstatuje se da žene u sastavu savremenih oružanih snaga sveta ne predstavljaju više privremenu promenu. Ma kakav ponegde još uvek bio neravnopravan status vojnikinja, ma kako profesionalno segregirane i kulturološki diskriminisane, žene više nisu zanemarljive u vojnoj organizaciji. Njihove uloge se sve više šire, do ukidanja poslednjih zabrana učešća žena u borbenim dejstvima.

Ključne reči: Žene u vojsci, žene u svetskim ratovima dvadesetog veka, američko, švedsko, izralesko iskustvo, doprinosi povećanom učešću žena u vojnoj profesiji

Fenomenologija nasilja

Deca žrtve masovnih ubistava 483 - 494

Mršević Z., 2021
U: Unapeđenje kvaliteta života djece i mladih. Zbornik radova: IV Međunarodna naučna konferencija “Društvene devijacije”. Ur: Prof.dr Nebojša Macanović.
Banja Luka: Centar modernih znanja.
ISSN 2566- 3224

Prisutan je pristup paralelne anlize dve osnovne kategorije dece kao žrtava masovnih ubica. Prvi i najbrojniji tip su deca školskog uzrasta, nesrodnih sa ubicom, koja stradaju u oružanim/bombaškim napadima na škole. Dešavaju se najčešće u Americi, sporadično i u Evropi, a od zemalja trećeg sveta, najviše u Nigeriji. Drugi tip je u Srbiji gde deca stradaju u masovnim ubistvima članova porodice, uglavnom primarno motivisana femicidom. U većini slučajeva su u srodstvu sa ubicom i/ili ubijenom a stradaju najviše zato što su se našla na mestu masakra. Inovativnost našeg pristupa se sastoji u činjenici da se ove dve kategorije dece žrtava masovnih ubistva retko ili gotovo nigde ne stavljaju u istu komparativnu ravan, jer se smatraju dijametralno različitim. Upravo to je cilj ovog rada, da polazeći od razlika, prilikom analiziranja domaćih i inostranih slučajeva masovnih ubistava dece, ukaže i na postojanje sličnosti ova dva tipa, koja može da se vidi u hegemonističkom tipu maskuliniteta kao karakternom profilu masovnog ubice oba tipa. U zaključku se navode reakcije na slučajeve masovnih ubistava dece, a u cilju doprinosa promišljanju mogućih strategija predviđanja i odbrane. Ta borba je svuda trajna i zahteva realizam i postojanost, odlučnost i meru.

Ključne reči: masakri dece, školska masovna ubistva, porodična masovna ubistva, iznenadnost i kratkotrajnost ubistava, hegemonistički maskulinitet ubice, adekvatne mere

https://www.centarmodernihznanja.com/zbornici/74-zbornik-radova-unapredjenje-kvaliteta-zivota-djece-i-mladih

Prezentacija link:
https://www.youtube.com/watch?v=euVvYfA8leg

Sinovi ubice majki 464 - 475.

Mršević Z., 2020.
In: Porodica i savremeno društvo – izazovi i perspektive.
Originalni naučni rad.
Ed: Macanović Nebojša.
Banjaluka: Centar modernih znanja.
ISBN 978-99976-761-9-1
UDK:159.923:616.89 DOI:10.7251/ZCMZ2001464M

Ključne reči: brutalnost matricida, sinovi ubice, neizlečeni zavisnici, psihijatrijski bolesnici, nereagovanje institucija, hegemonistički maskulinitet

Diskriminacija, roditelji i prijatelji: PFLAG Srbija protiv nasilja u porodici i odbacivanja LGBT dece. 120 - 137.

Mršević Z., 2019.
Ur Bilić Bojan.
U: U mrežama drugosti: intersekcionalnost i LGBT aktivizam u Srbiji i Hrvatskoj.
Novi Sad : Mediterran Publishing.
ISBN 978-86-6391-112-3
COBISS.SR-ID 331597831
342.726-055.3(497.11)
342.726-055.3(497.5)

Model inovativnog aktivizma posvećen pružanju podrške roditeljima LGBT dece je PFLAG grupa za razmenu iskustava sa onim roditeljima koji su prihvatili raznolikost svoje LGBT dece. PFLAG (Parents and Friends of Lesbians And Gays) grupa se sastoji od roditelja, porodice i prijatelja lezbejki i gejeva i namenjena je poboljšanju statusa i društvenom prihvatanju LGBT osoba. Okupljanje PFLAG grupe ima za cilj da podrži LGBT osobe radi zastupanja njihovih prava i stvaranja obrazovne prakse u cilju pokretanja pozitivnog stava javnosti prema LGBT osobama. Aktivnosti PFLAG uključuju politički dijalog sa vlastima i nevladinim organizacijama u Srbiji o pitanjima seksualne orijentacije i rodnog identiteta.

Ključne reči: PFLAG grupa, LGBTdeca, roditelji i prijatelji LGBT osoba, društveno prihvatanje LGBT osoba, politički dijalog, aktivnosti, američki početak.

Huškački govor kao uvod u zločin mržnje. 105 – 122.

Mršević Z., 2019.
U: Human Rights Protection. Zaštita ljudskih prava.
Ur: Pavlović Zoran, Jovanović Slađana.
Novi Sad: Pokrajinski zaštitnik građana - ombudsman
Cobiss.SR-ID 330336007 ISSN 2683-3840

Huškački govor je vrsta govora mržnje koji deluje podsticajno na nasilje i zločin motivisan mržnjom. Radi se o opasnom vidu govora mržnje, jer dolazi od strane, na javno mnjenje uticajnih javnih ličnosti, političkih i verskh lidera, i sastoji se od poruka mržnje, izgovorenog u vreme pojačanih društvenih tenzija i eskalacije društvenih sukoba. Moglo bi se reći da je govor mržnje teorija, a da je zločin mržnje praksa, tj. u praksi sprovedena teorija. Ovaj termin se koristi da inspiriše nasilne manifestacije netolerancije i diskriminacije koje nanose štetu pojedincima, njihovoj imovini i grupama koje same sebe identifikuju kao pripadnike nacionalnih i religioznih manjina, doseljenike, Rome, homoseksualce.

Ključne reči: huškački govor, govor mržnje, nasilje motivisano mržnjom, zločin mržnje

Serbian Media on Peer Violence pp. 53-66.

Mršević Z., (2018)
U., Novi stari oblici viktimizacije: izazovi za viktimološku teoriju i praksu.

Ključne reči: Rodno zasnovano nasilje, rodni stereotipi, društveno odgovorno medijsko izveštavanje, hegemnistički maskulinitet, medijska deskripcija, medijska preskripcija

Inkluzivna bezbednost kao način smanjenja rizika od katastrofa i pratećeg nasilja, str. 401 - 411

Mršević Z., Janković S., 2018
U: Ne nasilju, jedinstveni društveni odgovor
Ur: Nebojša Macanović
Banja Luka: Centar modernih znanja
ISBN 978-99976-722-4-7
COBISS.RS-ID 7386904

Inkluzivna bezbednost je koncept diversifikovanog uključivanja različitih društvenih segmenata u sektor bezbednosti. Smanjenje rizika od katastrofa je koncepcijski okvir u kojem se razmatraju načini i metode smanjenja ranjivosti i rizika društva od katastrofa, kako bi se izbegli ili organičili nepovoljni uticaji i opasnosti prouzrokovani prirodnim pojavama. Cilj otpornosti je poboljšati, a ne ponoviti ranije postojeće stanje.

Ključne reči: katastrofe, rodno zasnovano nasilje, Sendai okvir, tranformativni oporavak, inkluzivna bezbednost

Standard dužne pažnje po Istanbulskoj konvenciji Saveta Evrope. 184-201.

Mršević Z., Janković S., (2018)
U., Ka evropskom društvu – ograničenja i perspektive.
Ur., Lilijana Čičkarić, Aleksandar Bošković
Beograd: Institut društvenih nauka.
ISBN 978-86-7093-212-8
COBISS.SR-ID 269654796

Istanbulsku konvenciju Srbija je ratifikovala 2013. godine, a početak primene od 2017. godine, predstavlja ispunjavanje obaveza u pogledu značajnih promena, ne samo zakonskih propisa, već i institucionalnih politika i prakse. Konvencija predviđa uspostavljanje dugoročne politike za pružanje usluga žrtvama rodno zasnovanog nasilja, kreiranje efikasnih modela prevencije i sankcionisanje nasilnika. Njen zahtev je da se države rukovode standardom dužne prilježnosti/dužne pažnje/potpune posvećenosti (eng. due diligence) u prevenciji, zaštiti, procesuiranju i sankcionisanju akata nasilja, kao standardom evropskih društava.

Key words: Instabulska konvencija, dužna pažnja, nasilje nad ženama, zakonske promene, promene u praksi postupanja institucija

Istanbul Convention – obligation or needs, str. 253 – 259

Janković S., Mršević Z., 2018
In: ISBN 978-6-86355-37-9
COBISS.SR-ID 264684556
In: Life cycle engineering and management ICDQM – 2018.
Ed: Ljubiša Papić
Prijevor: The DQM Research Center

The Istanbul Convention is an internationally legally binding document that represents a turning point in the fight against violence against women. Harmonizing domestic legislation with the standards of the Convention, the obligation that Serbia took over by ratification, which also caused the adoption of the Law on the Prevention of Domestic Violence. This is the first step, but obviously, not enough. There is an improvement of practical dealing with gender-based violence acts, as well as preventing and raising awareness on unacceptability of violence in contemporary conditions.

Key words: Istanbul Convention, domestic violence, discrimination against women, criminalization of various forms of violence, due diligence, protocols

Ima li nepartnerskog femicida u Srbiji 42

Mršević Z., (2017)
U: Knjiga apstrakata “Žrtve između bezbednosti, ljudskih prava i pravde: lokalni i globalni kontekst”
Beograd: Viktimološko društvo Srbije

Rad sadrži analizu pojave nepartnerskih femicida kroz slučajeve u Srbiji u trogodišnjem periodu, 2014, 2015 i 2016. Žrtve nepartnerskog femicida su ubijene žene iz više kategorija za koje se konstatuje da su u povišenom riziku od rodno zasnovanog nasilja i ubistva, kao što su žene starije životne dobi koje žive same, devojčice, konobarice, novinarke, kafanske pevačice, seksualne radnice, učenice, medicinske sestre. Većina njih ili nije imala nikakav prethodni odnos sa ubicama, ili je njih manji broj bile i pre ubistva izložene maltretiranju sa ubičine strane. Cilj rada je ukazivanje na postojanje nepartnerskog femicida u situaciji kada je u javnom diskursu Srbije prisutan gotovo isklučivo partnerski femicid. Analizom nepartnerskog femicida ukazuje se da nije etički, ni profesionalno praviti razliku između žrtava femicida poklanjanjem pažnje samo partnerskom femicidu, čime se zanemaruje jedna trećine femicida čije žrtve nisu bile partnerke ubicama.

Ključne reči: femicid starica, femicid devojčica, femicid majki, žene u riziku, izražena brutalnost, nemoć žrtava, hegemonistički maskulinitet

Saopštenje sa skupa nacionalnog značaja štampano u izvodu, M64

Nepartnerski femicid u Srbiji 71 - 83

Mršević Z., (2017),

U., Život bez nasilja - Istanbulska konvencija - odgovornost i obaveze institucija
Ur., Zoran Pavlović
Novi Sad: Pokrajinski zaštitnik građana.
ISBN 978-86-89417-05-0
COBISS.SR-ID 318787079

U ovom tekstu autorka prezentira slučajeve nepartnerskog femicida u Srbiji. Iako ne postoji osnova razlikovanja partnerskog od nepartnerskog femicida, višegodišnja praksa izolovanog analiziranja samo ubistava žena od strane njihovih partnera dovela je do prevđanja ubistava starica, devojčica, majki i drugih kategorija žena koje su ubili muškarci. Autorka navodi preko trideset takvih primera brutalnih femicida u nameri da skrene pažnju na njihovo postojanje i neopravdanost njihovog zanemarivanja. Analiza ovih ubistava jasno ukazuje da njihove ubice pripadaju tipu hegemonističkog maskuliniteta kao i ubice partnerskih femicida. Žrtve nepartnerskih femicida karakterišu se dodatnim stepenom bespomoćnosti, fizičke i društvene nemoći da se odbrane od ubistva. Svi navedeni slučajevi ukazuju na neophodnost poštovanja principa dužne pažnje od strane institucija, u skladu sa Istanbulskom konvencijom.

Ključne reči: : Istanbulska konvencija, princip dužne pažnje, nepartnerski femicid, ubijene starice, devojčice, majke, hegemonistički maskulinitet

Odgovornost za nasilje u sportu – huligani nisu sami 14 -19.

Mršević Z., (2017),

In., Srbija i reformisanje instituta odgovornosti. Knjiga sažetaka
Ed., Marko Milenković
Beograd: Institut društvenih nauka
ISBN 978-86-7093-194-7
COBISS.SR-ID 247074060
U slučajevima navijačkog nasilja i homofobije nema ničeg incidentnog, već pre bi se reklo, ritualnog u smislu stalnosti, predvidivosti, formalizovanim pojavnim oblicima, i u krajnoj liniji, funkciji u datom društvenom kontekstu. Rituali sportskog nasilja se rađaju, razvijaju i dodatno ritualizacijom nadograđuju i privileguju u određenom društvenom okviru potreba, karakteristika i interesa aktera, mogućnosti, energija, zahteva, kulture, politike, generacijske i socijalne situacije. Takav pristup sportskom nasilju kao vidu društvenih rituala današnjeg doba, ukazuje na neminovni zaključak da se protiv te pojave ne može boriti samo i isključivo sankcijama protiv učesnika u nekim od tih rituala, tj. onima koji se definišu kao „neposredni izvođači radova“, i eventualnim daljim pooštravanjem kaznene politike. Jer ono što se dešava na tribinama možda i jeste, kao što se neki analitičari slikovito izražavaju, prava slika društva u njegovom najgorem izdanju . Ipak, treba imati u vidu da je svim ritualima potreban kontinuirani dotok energije da podrži njegovu stalnu potrebu za napredovanjem ili makar održavanjem postignutog kvalitativnog i kvantitativnog nivoa vidljivosti i društvene prihvaćenosti. Tek kada i ako to izostane, počeće proces deritualizacije sportskog nasilja kao jedan dugotrajan proces čiju neminovnost možda najavljuju moguće isključenje iz svih evropskih i svetskih fudbalskih takmičenja.

Media coverage of court proceedings in cases of gender-based violence. 195-207.

Mršević Z., (2017),

In., Pravosuđe i mediji.
Ur., Ivana Stevanović
Beograd: Institut za kriminološka i sociološka istraživanja.
ISBN 978-86-83287-97-0
COBISS.SR-ID 235768076

Key words: Hegemonic masculinity, partner and non-partner femicide, the murder of old women, decision of the Press Council, violence in circles of celebrities

Navijačko nasilje: incidenti ili rituali

Mršević Z., (2016),
Ur: Aleksandar Zeković, Bezbjednost i osnovna prava: dimenzije i perspektive sigurnosti LGBT osoba, 11 – 26
Vlada Crne Gore (Ministarstvo unutrašnjih poslova, Ministarstvo za ljudska i manjinska prava), Podgorica
ISBN 978-9940-9591-4-2 (Savjet za građansku kontrolu rada policije)
ISBN 978-9940-9610-5-3 (Ministarstvo unutrašnjih poslova)
ISBN 978-9940-633-10-3 (Ministarstvo za ljudska i manjinska prava)
COBISS.CG-ID 31844880

Slučajevi nasilja navijača pogrešno je nazivati „incidentima“ jer nisu sporadičnog karaktera, već se radi o redovno ponovljenim događajima, tipizirano profilisanih aktera i scenarija, prihvaćenih i podržanih od strane mnogih društveno uticajnih subjekata. Autorka je imajući u vidu sve okolnosti nasilja navijača, te slučajeve okarakterisala kao rituale s obzirom da se dešavaju u sistemu društveno prihvaćenih, štaviše, podržanih, ritualizovnih oblika odnosa i ponašanja vezanog za sport i ulogu organizovanih navijačkih grupe.

Ključne reči: navijačko nasilje, incidenti, rituali, društveno podržani odnosi, vandalizovane komunalne i privatne imovine, huliganizam

Ritualni karakter sportskog nasilja

Mršević Z., 2015
The ritual characted of sport violence
Ed., Branko Bošković, U: Menadžement bezbednosti sportskih takmičenja - Prevencija nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim borilištima, str 6 – 12
Fakultet za sport, Beograd i Nacionalna sportska akademija “Vasil Levski“, Sofija, Bugarska
ISBN 978-86-6385-005-7
COBISS.SR-ID 214616844

Violence against LGBT persons

Mršević Z., 2015
Nasilje protiv LGBT osoba
ed., Dragana Kolarić, u Dani Arčibalda Rajsa. Tom II , str 295 – 303
Kriminalističko policijska akademija, Beograd
ISBN 978-86-7020-320-4
ISBN 978-86-7020-190-3

Navijači i publika sportskih manifestacija kao glavne žrtve sportom izazvanog nasilja

Mršević Z., 2015
Temida, vol 18, 1: 75- 96
ISSN 1450 6637
U tekstu se analizaju uzroci i mehanizmi viktimizacije sportskim nasiljem, kao i tipologija žrtava i odgovornih aktera sportskog nasilja. Cilj rada je da se, kroz analizu pojedinih situacija ritualizovanog sportskog nasilja, ukaže na činjenicu da do stradanja žrtava sportskog nasilja dolazi u sistemu ritualizovnih oblika odnosa i ponašanja vezanih za sport i organizovane navijačke grupe, kao i da su žrtve najbrojnije među samim navijačima i publikom. Tekst sadrži pregled različitih vrsta rituala sportskog nasilja koji rezultiraju viktimiziranjem pojedinaca ili grupa.
Ključne reči: žrtve, sportsko nasilje, nasilje gomile, rituali, društvo integriteta sa mehanizmima prevencije nasilja

Ritualna priroda fudbalskog nasilja

Mršević Z., 2015
The ritual character of football violence
ed., Dragana Kolarić, u Suprotstavaljanje savremenim oblicima kriminaliteta – analiza stanja, evropski standardi i mere za unapređenje, Tom 1, str 253 – 267
Kriminalističko policijska akademija, Beograd
ISBN 978-86-7020-322-8

Nasilje nad ženama u islamskoj kulturi i uloga policije u zaštiti žrtava

Mršević Z., Spasic D., 2015
Ed Jovan Ćirić, Velibor Džomić, Miroljub Jeftić
In Religija, politika pravo, str 541-570
Institut za uporedno pravo, Mitropolija Crnogorsko-primorska, Centar za proučavanje Religije i versku toleranciju. Beograd
ISBN 978-86-80186-05-4
COBISS.SR.-ID 217514252

Porodično nasilje i odbacivanje LGBT dece u Srbiji

Mršević Z., 2015
Bezbednost, Vol LVII, 1: 87-104
YU ISSN 0409-2953
UDK – 364.632-053.2:616.89-008.442.36 053.2

Ambijent roditeljske porodice LGBT dece

Mršević Z., 2015
Ambience of parental families of the LGBT children
Ed., Isidora Jarić, U: Politike roditeljstva: iskustva, diskursi i institucionalne praksestr. 81 – 100
Filozofski fakultet, Univerziteta u Beogradu.
ISBN 978-86-88803-94-6 (FF)
COBISS.SR-ID 214341388

Razumevanje nasilja: Lucifer među nama, 368-381.

Mršević Z., (2014)
Ed., Naučnoistraživački centar Akademije, in: Nasilje u Srbiji, uzroci, oblici, posledice i društvene reakcije
Kriminalističko policijska akademija, Beograd.
ISBN 978-86-7020-285-6
COBISS.SR – ID 207689996

U ovom tekstu prezentirana je analiza sedam tematskih celina: strukturalno/kulturalno nasilje, „dozvoljenost“ mržnje, Lucifer sindrom, štokholmski sindrom, sindrom naučene bespomoćnosti, Đenoveze sindrom i zataškavanje pojava nasilja sa pozicija moći. Tim analizama se omogućuje bolje razumevanje funkcionisanja opštih mehanizama nasilja Srbiji i njegove ugradnje u društvene tokove. Ovih sedam mehanizama funkcionisanja nasilja svojim dejstvom doprinose kristalizaciji, stabilizovanju nasilja duboko unutar samih društvenih i institucionalnih struktura zbog čega je teško suprotstaviti mu se institucionalnim merama kreiranim da primarno budu reakcija na individualno počinjeno nasilje. Od velike važnosti i strateškog značaja je zato uočiti mehanizme ugradnje nasilnih modela u temeljne društvene strukture u Srbiji. Cilj ovog rada je da doprinse boljem razumevanja uzrokovanja i funkcionisanja nasilja u našem društvu jer sa tim razumevanjem, raste mogućnost kreiranja adekvatne pravne i društvene reakcije na nasilje, institucionalnog i individualnog suprotstavljanja nasilju, porasta društvene i individualne otpornosti na nasilje, doprinosi se boljem medijskom izvešavanju o slučajevima nasilja i uviđa se da nasilje ugrađeno u društvene strukture direktno uzrokuje i individualno počinjeno nasilje.

Ključne reči: razumevanje nasilja, strukturalno/kulturalno nasilje, „dozvoljenost“ mržnje, Lucifer sindrom, štokholmski sindrom, sindrom naučene bespomoćnosti, Đenoveze sindrom, moć negiranja.

LGBT children between public homophobia and their parental families dismissal instead of solidarity and protection 325 357

Mršević Z., (2014)
In., MIND THE GAP(S) Family, Socialization and Gender
Ed., Tamara Petrović-Trifunović, Sanja Milutinović Bojanić , Gazela Pudar Draško
Belgrade: Institute for Philosophy and Social Theory, University of Belgrade & Center for Ethics, Law and Applied Philosophy
ISBN: 978-86-82417-81-1

Research on situation in parental families of LGBT children and youth and their parental families in Serbia is based on the following sources of data: published coming out stories of adult LGBT persons, published parents of the LGBT people’s stories, literature on LGBT topics, LGBT organisations’ records, reports and data collection, the media and case studies. The main topics of the pare are: What do parents when facing with fact that their children are LGBT, Reaction of children to their parents’ negative reaction, Parental acceptance and Stigmatization of these parents, Public expression of homophobia, Young people’s opinions on their LGBT peers, Education system failures, Violence against LGBT, Recommendations on necessary changes in the institutional educational system, a utopia today, the reality tomorrow.

Ključne reči: LGBT children and youth, parental families, public homophobia, violence against LGBT people, system of education

Rituali sportskog nasilja

Mršević Z., (2014)
Revija za kriminologiju i krivično pravo, vol. 52, 2: 9-33.
Srpsko udruženje za krivičnopravnu teoriju i praksu. Beograd.
ISSN 1820-2969

U ovom tekstu autorka polazi od shvatanja da su se određena ponašanja koja sva spadaju pod zajednički naziv sportsko nasilje, tokom procesa dugog više decenija, ritualizovala, odnosno formirala od sporadičnih, spontanih pojava, u dobro organizovane društvene rituale. Originalan pristup sportskom nasilju kao jednom od vidova rituala današnjice, omogućava pre svega uvid u postojanje društvenh interesa koji ih, sa stanovišta društvene prihvaćenosti i funkcionalnosti, čine opravdanim i prihvatljivim za mnoge, kako one vidljive, tako i one manje vidljive ili nevidljive aktere koji deluju iz senke. Izlaganje o ritualima sportskog nasilja autorka je podelila u tri grupe: 1) ritualno nasilje u vezi sportskih takmičenja: Rituali nasilničkog navijanja, Ritualno podržavanje nasilničkog ponašanja sopstvenog tima, Ritualno vređanje i provociranje protivnika, Ritualne masovne tuče policije i navijača na tribinama, Ritualno sučeljavanje rivaliziranih navijačkih grupa, dogovorene masovne tuče, organizovanje “vrućeg gostoprimstva”, Ritualno “dokazivanje” na protivničkoj teritoriji izazivanjem incidenata, Ritualno samoeksponiranje, egzibicionizam; 2) rituali nasilja unutar navijačke grupe: Ritualno funkcionisanje navijačke grupe, Ritualno funkcionisanje vođe navijačke grupe, Ritual inicijacije novih članova navijačke grupe, Ritualna teritorijalnost navijačke grupe; i 3) rituali spoljašnjeg omogućavanja nasilja navijačkim grupama: Ritualna podrška klubova navijačkim grupama, Ritualna podrška medija „svojima“, Ritualno političko instrumentalizovanje navijačkih grupa, Ritualno ujedinjavanje rivalskih navijačkih grupa.Autorka zaključuje na kraju da pošto su svi aspekti sportskog nasilja zapravo rituali, i kao takvi neraskidivi deo društva, da su potrebne adekvatnije društvene politike od trenutno postojećih.

Ključne reči: sportsko nasilje, rituali, navijačke grupe, funkcionalnost rituala, ritualiziranje kao privilegovanje, spoljni akteri podrške

Šest mitova o sportskom nasilju 1 str. 45-60

Mršević Z., (2014)
U: Zbornik Instituta za kriminološka i sociološka istrazivanja.
Institut za kriminološka i sociološka istraživanja. Beograd.
ISSN 0350-2694. - God. 33, br. 1 str. 45-60
343.97:[343.343.3:796.093
COBISS.SR-ID 212380940​

U tekstu se suočavaju šest mitova (zabluda, netačnih tvrdnji) o sportskom nasilju sa činjenicama koje ih negiraju. Radi se o mitovima: nasilje i sport „normalno“ idu zajedno; sportsko nasilje se sprečava savremeno konstruisanim stadionima; da bi se suzbilo navijačko nasilje, treba i kod nas primenti engleske metode represije protiv njih; tipičan navijač huligan je mladi muškarac koji se teško uklapa u društvo; u klubovima su koreni navijačkog huliganizma; potrebna je detaljnija zakonska regulativa nasilja u sportu i strože sankcionisanje navijača. Autorka kao ilustraciju navodi osim teoretskih radova i obiman medijski materijal. Posebna pažnja je poklonjena TV serijalu Insajder koji je javnim iznošenjem činjenica, ukazao na prave korene i uzroke sportskog nasilja. Takođe se kao relevantni izvori navode iskustva bivših fudbalera, sociologa sporta, kriminologa i drugih stručnjaka.

Ključne reči: mitovi o sportskom nasilju, fudbal, organizovani navijači, huligani, kriminalci, uticaj politike, kontroverzni biznismeni, nekažnjivost navijača, fudbalski klubovi.

Nasilje dominacije i bogaćenja: neoliberalna ili solidarna Evropa, 138-148. Violence of domination and acquisition of wealth: Neo Liberal Europe or European Solidarity

Mršević Z., (2014)
Ed., Veselin Vukotić, Danilo Šuković, u (Anti)liberalizam i ekonomija
Institut društvenih nauka, Beograd
ISBN: 978-86-7093-152-7
COBISS.SR-ID 207396108

Surove imovinske nejednakosti su najveći izazov za današnji svet koje mogu dovesti do ozbiljnih poremećaja u odnosima kako među državama, tako i unutar njih, uz mogući porast nasilja i nepredvidivih scenarija. Globalizam je iznuren, a Evropa je dostigla kritičnu tačku razvoja. Pred Evropom je ili moguća dezintegracija ili prilika da ostvari mnogo dublju unutrašnju integraciju. Kao i uvek kada je bila u recesiji ili krizi, tako i sada, Evropa mora da se okrene razvoju, mora da podstiče one sektore koji su zalog za sigurnu budućnost, obrazovanje, nauku, socijalno odgovorne države. Ona ne sme isključivo da se usmeri na sasecanje deficita i na mere štednje i mora da ulaže u inovacije u infrastrukturu, u rast i razvoj. Istovremeno mora da održi i razvija evropski ekonomski i socijalni model kome teže milioni ljudi u svetu. Treba da povede više računa o svojim troškovima, da se prilagodi vremenu, ali nikako ne sme da izgubi ono što je njena suština, ravnopravnost, pravda, socijalnu sigurnost, solidarnost. U radu se upozorava na strukturalnu postojanost nasilja, kristaliziranog u ekonomskim i političkim odnosima, manifestovanog u pojavnim oblicima pretećeg nasilje neoliberalizma. Kao vizija Evrope evropskih građana u radu se predstavljaju dve suprotstavljene opcije i zaključuje se argumentima u prilog neophodnosti solidarnosti.

Ključne reči: Strukturalno nasilje, nezaposlenost, korupcija, dužnička kriza, Sjedinjene države Evrope, antievropsko raspoloženje, relativna konačnost evropskog projekta, regionalni separatizmi

Rad u tematskom zborniku međunarodnog značaja M14

Medijsko izveštavanje o femicidu
Femicid in media

Mršević Z., 2014
Temida, vol 17, 1: 81-96.
ISSN : 1450-6637
COBISS.SR-ID 140099335

Mediji u Srbiji femicid objašnjavaju obično siromaštvom i alkoholizmom. To su rodno slepa i društveno stereotipna objašnjenja zato što zanemariju postojanje rodnog aspekta muškog nasilja nad ženama i ne problematizuju njegovu društvenu „dozvoljenosti“. Femicid se tako predstavlja kao nepredvidljivi incident a ne kao predvidljiv nastavak i tragično finale dugotrajnog muškog nasilja nad ženama koje kao takvo postoji kao deo tradicionalnih rodnih uloga i odnosa. Mediji previđaju da alkohol i siromaštvo mogu samo da intenziviraju postojeće, široko prihvaćene odnose dominacije muškaraca i podređenosti žena. Medijski izveštaji po pravilu nisu zašli dublje u problematiku društvenog i institucionalnog konteksta u kome se dešava dugotrajno nasilje koje prethodi femicidu. U medijima se takođe nikada ne kritkuje ni ono poznato „nemešanje u privatne stvari“ od strane bliskih srodnika, okoline, preko suseda i ostalih lica upoznatih sa nasiljem u konkretnoj porodici koje je, eskalirajući neometano ni od koga, dovelo do femicida, odnosno ubistva žene, žrtve višegodišnjeg nasilja.

Ključne reči: Femicid, mediji, porodično nasilje, rodne uloge, neadekvatno i neblagovremeno reagovanje institucija, nemešanje okoline

Nasilje nad ženama u islamskoj kulturi
Violence against women in Islam culture

Mršević Z., 2014
Ed. L. Kron, u Prestup i kazna: de lege lata et de lege ferenda 117-132
Institut za kriminološka i sociološka istraživanja, Beograd
ISBN 978-86-83287-78-9
COBISS. SR –ID 207548684

Ženoubistvo i samoubistvo ubice

Mršević Z., 2013
Revija za kriminologiju i krivično pravo, vol. 51, 3:69:84
ISSN 1820-2969
UDK 343.61-058.83-055.2
Ključne reči: femicid, samoubistvo ubice, domaće nasilje, motivi samoubistva ženoubice, prevencija domaćeg nasilja kao prevencija femicida

Femicid

Mršević Z., 2013
Pravo i politika vol VI, 1: 51-69
ISSN 1820-7529
UDK 34 (32)
Ključne reči: femicid, rodno zasnovano nasilje, ubistva žena u porodično partnerskom kontekstu, hegemonistička muškost, femicid praćen samoubistvom ubice

Žrtve vršnjačkog nasilja - Victims of peer violence

Mršević Z., 2013
Temida vol 16, 1: 71-92
ISSN 1450-6637 = Temida (Srpsko izd.)
COBISS.SR-ID 140099335

Kriminologija vršnjačkog nasilja
Criminology of peer violence

Mršević Z., (2012),
Ur., dr Goran Marković,
Prava djeteta i ravnopravnost polova - između normativnog i stvarnog, 319-342
Pravni fakultet Univerziteta u Istočnom Sarajevu, Istočno Sarajevo.
ISBN 978-999-38-57-25-9

Rodna ravnopravnost

Žene i socijalna Pravda za vreme pandemije, 34-38.

Mršević Z., i Janković S., 2021
U: COVID-19: socio - demografski procesi, izazovi i posledice pandemije.
Ur: Ivan Marinković, Marko Galjak.
Beograd: Institut društvenih nauka, Centar za demografska istraživanja i Društvo demografa Srbije.
ISBN 978-86-7093-244-9
Knjiga sažetaka.
Regionalna konferencija 25. mart 2021. Beograd (Srbija) online

Izlaže se poređenje između položaja u pandemijskim uslovima tri grupe žena. Prve su vidljive tokom pandemije i prepoznate su i potpomognute sistemom mera socijalne politike, druge koje su zaposlene u zdravstveno rizičnim radnim mestima i treće nevidljive, koje su ostale iza njih. 1.Preduzetnice. Slučajevi žena u preduzetništvu pružaju primere dobijanja podrške od raznih domaćih i stranih aktera. Iz faze čekanja da nešto prođe (vanredne mere, pandemija, vakcinacija), zbog svog preduzetništva, ali i podrške sa institucionalne i privatne strane, ušli su u fazu prilagođavanja funkcionisanja u novim uslovima. Stvarne mere finansijske podrške Vlade malom i srednjem preduzetništvu u Srbiji bile su im od pomoći. 2. Žene koje rade u zdravstveno rizičnim granama. U sektorima zdravstva i socijalne zaštite žene čine 75% zaposlenih, a čine i većinu radne snage nižeg statusa - najzastupljenije su među prodavačicama i pružateljkama ličnih usluga, kao i među čistačicama i pomoćnim osobljem. Na granici sa poslednjom grupom su angažovane u takozvanoj sivoj ekonomiji, ili izvan bilo kakvih formalnih struktura (ulična prodaja, negovanje dece, starih i bolesnih).3. Žene izvan svih klasnih kategorija. Sakupljačice sekundarnih sirovina koje živi u neformalnim naseljima, bez elementarne infrastrukture (priključka na vodovod, kanalizaciju, struju, organizovano odnošenje smeća i sl), našli su se u posebno nezavidnoj situaciji za vreme hladnih zimskih meseci. Za dve trećine njih neograničena mobilnost je neophodna radi ulične prodaje i skupljanje sekundarnih sirovina što im predstavlja jedini izvor prihoda. Od početka pandemije ostale su nevidljive, vidljive ponekada jedino kada u neformanim naseljima u kojima žive izbije požar, ili budu poplavljeni.

Ključne reči:Socijalna pravda, pandemija Kovid 19, tri grupe žena, preduzetnice, zdravstvene radnice, sakupljačice sekundarnih sirovina, slučaj Srbije

http://idn.org.rs/wp-content/uploads/2021/06/IDN_Knjige_sazetaka_COVID_9_socio_demografski_procesi_final.pdf

Mehanizmi za rodnu ravnopravnost i koncept lokalnog vlasništva na poluperiferiji: slučaj Srbije. 287-305

Mršević Zorica i Janković Svetlana, 2021.
U: Feminizam, aktivizam, politike: proizvodnja znanja na poluperiferiji - Zbornik radova u čast Marine Blagojević Hughson.
Ur: Dr Sanja Ćopić & Dr Zorana Antonijević. Beograd:
Institut za kriminološka i sociološka istraživanja.
ISBN 978-86-80756-42-4
COBISS.SR-ID 46143241

Predmet rada su strani uticaji u procesu uspostavljanja mehanizama za rodnu ravnopravnost u Srbiji, analizirani kroz prizmu značaja poluperiferne lokacije Srbije, koncepta koji je promovisala Marina Blagojević. Geopolitički položaj Srbije između centra i periferije može se na početku 2000-ih okarakterisati kao poluperiferijski zbog različitih stepena u razvoja u odnosu i na centar i na periferiju. Mehanizmi za rodnu ravnopravnost, kao i neki drugi institucionalni demokratizacijski mehanizmi nisu tada postojali u Srbiji, što je otvorilo vrata inostranim uticajima i uzorima. Početak svakog takvog uticaja sadrži očigledne napore svih periferija i poluperiferija da se približe centru, makar imitacijama i kopijama. Te napore podržava kulturni imperijalizam centra (uverenje u sopstvenu superiornu izvrsnost), u slučaju institucionalizacije mehanizama za rodnu ravnopravnost u Srbiji, realizovan putem tzv. „mekih uticaja“. Postepeno institucionalno profilisanje poluperiferije karakteriše asimilacija ovih inostranih značenja i oblika i tako da postaju sve sličniji modelima centra. Cilj ovog rada je kritička analiza stvarne, a u isto vreme, ponekad i lažne primene promovisanih koncepata „lokalnog vlasništva“ (poštovanje lokalnih institucionalnih i društvenih struktura) i „učenja mesta“ (poštovanje lokalnih potreba). Njihov rezultat se obično ogleda samo u onome što Marina Blagojević naziva „domorodačkim ukusom“ („autohtoni začin“), u vidu dodatih malih elemenata lokalnog prisustva znanja. Zaključak je da kretanje uticaja kroz odnos centar-poluperiferija-periferija, ne mora zauvek ostati jednosmerno. Naime, mada su ovi uticaji u svom karakteru zaista u početku jednosmerni procesi, ta se jednosmernost kao i sve asimetričnosti, postepeno gubi u procesu formiranja simetrije usled globalne međusobne povezanosti u stalnoj cirkulaciji svih prisutnosti kao ključnoj odrednici savremenog sveta. Novi obrazac razvoja dvostruke cirkulacije ukazuje na to da se domaći i strani institucionalni modeli međusobno podstiču, dok glavni oslonac mora biti domaći, jer je samo to garancija prihvatanja, trajnosti i kontinuiteta.

Ključne reči:odnos centar-poluperiferija-periferija, meki uticaji, lokalno vlasništvo, učenje mesta, autohtoni začin, duboka demokratija, mehanizmi za rodnu ravnopravnost

http://www.iksi.ac.rs/izdanja/feminizam_aktivizam_politike_2021.pdf

Strategije akterki feminističke jurisprudencije 141-154.

Mršević Z., 2020.
U: Načnice u/o društvu.Ur: Prelić Mladena, Lukić Krstanović Miroslava, Tomašević Milan.
Beograd: Etnografski institut Srpska akademija nauka i umetnosti.
ISBN 978-86-7587-098-2

U ovom tekstu ukazuje se kako je postepeno povećanje broja profesorki i istraživačica u akademskom ambijentu pravnih studija, doprinelo formiranju kritične mase pravnih teoretičarki feminističke orijentacije, koje su dovele jurisprudenciju i feminizam u međusobni odnos. Jurisprudencija, pravna nauka, kao celokupna pravna učenost do druge polovine dvadesetog veka, u gotovo potpunom odsustvu žena pravnih teoretičarki, nije imala dodirnih tačaka sa feminizmom, koji se zalaže za širenje prava i uloga žena u društvu. Tek su profesorke prava, pravne naučnice i istraživačice dovele u vezu jurisprudenciju i feminizam, teoriju i praksu koja, polazeći od jednakovrednosti žena i muškaraca, nastoji na društvenim promenama sa ciljem prestanka društvene, pravne, političke i ekonomske diskriminacije žena. Njihove početne strategije su sve bile iz domena autodidaktike uz građenje neophodnih savezništava, lične ekspanzije i reprezentacije, kroz strategije postepenog izlaska iz kaveza rodnih uloga, ali i uz provokacije, otvaranja spornih i bolnih pitanja i tema, uz neprestanu tematsku i profesionalnu inovativnost.

Ključne reči: feministička jurisprudencija, profesorke prava, istraživačice, pravna praksa, društvena pravda, rodno zasnovano nasilje, rodna ravnopravnost.

https://etno-institut.co.rs/storage/464/6025183f76ba6_Naucnice-u-drustvu-Saopstenja-zbornik-WEB.pdf

Вишеструка и интерсекционална дискриминација 47-83.

Mršević Z., 2020.
У: Зборник САНУ Родна равноправност – од једнаких права до једнаких могућности
Gender equality – from equal rights towards equal opportunities.
Ур:, Варади Тибор, Пајванчић Маријана.
Београд: САНУ Одбор за проучавање људских права и права мањина.
ИСБН 978-86-7025-870-9

У овом раду се аналитички сучељавају концепти вишеструке и интерсекционалне дискриминације, са основном идејом неопходности теоријске и практичне примене оба. Концепт интерсекционалне дискриминације обухвата интерактивност укрштених, комбинованих дискриминогених околности, тј. оних друштвених и идентитетских статуса/припадности који могу да делују као дискриминаторни мултипликатори, нпр. националност, религија, сиромаштво, инвалидитет, рурално пребивалиште и сл. уз обавезно присуство компоненте родне припадности. За разлику од концепта вишеструке (комбиноване, мултипликоване) дискриминације која је пре вид механичког збрајања свих основа дискриминације, уз евентуално и неприоритетно присуство елемента родне припадности, интерсекционалност омогућава кроз призму рода анализу њихове синергичне, интерактивне укрштености. Наводе се као примери положај лезбејки који се суштински разликује и од општег положаја жена, али и од специфичног положаја ЛГБТИ популације, старијих жена, Ромкиња, жена са инвалидитетом, руралних жена, транс жена, жена на издржавању затворске казне, самохраних мајки и сл. У раду се примењује приступ супротстављања есенцијалистичком схватању жена као хомогене групе заједничког друштвеног и класног положаја, идентитета, економских и политичких интереса, изложености истим дискриминаторним и безбедносним ризицима. Најважнији резултат је афирмисање интерсекционалног приступа синергичном садејству дискриминогених околности и дискриминаторних мултипликатора на жене.

Ključne reči: вишеструка дискриминација, интерсекционалност, родна компонента укрштања, дискриминаторни мултипликатори, дискриминогене околности, антиесенцијалистичка анализа

Reč urednice: značaj Ksenije Atanasijević danas ili, Ksenija Atanasijević – naša savremenica. 326 – 331.

Mršević Z., 2020.
U., Ksenija Atanasijević, O meni će govoriti moja dela.
Ur. Z. Mršević & M. Jovanović. Beograd: Institut društvenih nauka.
ISBN 978-86-7093-236-4

Na osnovu ideja koje su bile daleko ispred vremena svog nastanka, i na osnovu toga što je problematika kojom se bavila i danas aktuelno prisutna, ostaje nam kao zadatak savremenog doba, da zaključimo da je danas od izuzetnog značaja celokupno delanje Ksenije Atanasijević. Potrebno je poput Ksenije da budemo „uvereni da će, u doglednom vremenu, ono što je do nedavno izgedalo kao utopija, postati stvarnosti“. Realizaciju te njene utopističke vizije ona nije dočekala, a verovatno nećemo ni mi, pa tim više smatramo obaveznim da je prihvatimo kao zadatak na kome treba raditi i danas. Zato što je i nama danas „radikalno otklonjena mogućnost da budemo bezbrižni“, kako je pisala naša filozofkinja.

Ključne reči: Ksenijine poruke, glavne oblasti, filozofsko-ontološka ipacifističko-feministička, hrabrost društvenog angažmana, osuda proganjanja Jevreja, humanističko i aktivstičko suprotstavljanje zlu

http://idn.org.rs/wp-content/uploads/2020/12/Ksenija_Atanasijevic_O_meni-ce-govoriti_moja_dela.pdf

Pravo glasa žena. str. 38 – 61

Mršević Z., 2020.
U., Ksenija Atanasijević, O meni će govoriti moja dela.
Ur. Z. Mršević & M. Jovanović. Beograd: Institut društvenih nauka.
ISBN 978-86-7093-236-4

Ovaj rad razmatra zalaganje Ksenije Atanasijević za dobijanje prava glasa za žene u periodu između dva svetska rata, čime se širi spoznaja i svest o njenoj, za to vreme, izuzetnoj doslednosti borbe da žene postanu ravnopravne. Zastupala je ideju zasnovanu na nespornim principima poštovanja ličnosti, nezavisnosti i čovekovog dostojanstva, da je svako ljudsko biće neprikosnoveno i da ima prava da na pun i neometan način razvije sebe. Pokazalo se da snaga javnog angažmana, u koju je verovala, predstavlja dobitnu strategiju, iako je pravo glasa za žene tada izgledalo nemoguće, ali će već u drugom periodu, nemoguće postati realnost. U tekstu se prezentira evropski politički kontekst koji je posle Prvog svetskog rata bio momenat značajnog poboljšanja pravnog i društvenog položaja žena, koje anahrono domaće društvo nije sledilo. Sledi analiza domaće situacije i prezentiranje argumenata i protivnika prava glasa za žene, aktivnosti tadašnjeg ženskog pokreta čija je članica bila i Ksenija Atanasijević, kao i prezentacija njene argumentacije u prilog ostvarenja, tog osnovnog političkog prava žena. Time ovaj rad spada u niz radova, kojima se u poslednje vreme obavlja spcifično „nastanjivanje“ žena u istoriji, odnosno ponovo razotkrivanje njihovih likova, angažmana i istorijskih doprinosa.

Ključne reči: pravo glasa žena, feminizam, ženski pokret, protivnici, snage javnog angažmana, „nastanjivanje“ žena u istoriji

http://idn.org.rs/wp-content/uploads/2020/12/Ksenija_Atanasijevic_O_meni-ce-govoriti_moja_dela.pdf

Protection of women’s dignity during the COVID 19 pandemic. 715-727

Mršević Z., 2020.
In. Yearbook. No. 3, Human rights protection: the right to human dignity
Ed. Zoran Pavlović. Novi Sad: Provincial Protector of Citizens – Ombudsman; Belgrade: Institute of Criminological and Sociological Research.
ISBN 978-86-89417-12-8 (PZG)
ISBN 978-86-80756-36-3 (IKSI)
COBISS.SR-ID 23489801

The subject of the paper is the escalation of violence against women in the social and political context of deterioration the economic (labor and professional) position of women. These are the two basic areas of possible violation of the dignity of women during the Covid19 pandemic in Serbia, both of which relate to the very basic of human existence. The aim of this paper is to, through the analysis of endangering and diminishing the dignity of women in the current moment of the pandemic crisis, simultaneously identify possible answers and measures to protect the dignity of women. The focus is on necessity of protection against gender based violence, women’s human rights, institutional responses, solidarity, security and good communication. Attention will be paid to both domestic and international sources and examples of good practice, especially from the region and Europe, from the OSCE, Council of Europe, the EIGE, European Institute for Gender Equality, to maybe most interesting campaign led by the FIFA. The future is still seen by all the mentioned actors as uncertain.

Ključne reči: gender based violence, escalation during pandemic measures, deterioration of gender equality, uncertain future

http://www.iksi.ac.rs/izdanja/yearbook_novi_sad_2020.pdf

Žene preduzetnice Srbije u vreme pandemije virusa korona. 47-62 .

Zorica Mršević, Svetlana Janković 2020.
U: Izazovi održivog razvoja u Srbiji i Evropskoj uniji
Ur: Predrag Jovanović i Sanja Stojković Zlatanović
Beograd, Institut društvenih nauka, 2020. ISBN 978-86-7093-237-1

Analizira se situacija funkcionisanja malih ženskih preduzetničkih firmi u Srbiji u kontekstu mera za suzbijanje zaraze u pandemiji „Kovid-19“, kao i perspektive nastavka njihovog rada u bližoj budućnosti. Analizira se globalni kontekst rastuće nejednakosti jer ni zaraza, ni mere protiv nje, ne pogađaju podjednako žene i muškarce. Radna mesta na kojima su zaposlene žena su više pogođena ekonomskim efektima pandemijske krize, zbog već od ranije postojeće rodne nejednakosti, nadprosečnog udela ženske zaposlenosti u krizom najugroženijim sektorima, porasta tereta neplaćenog staranja, kao i nesrazmernog uticaj krize na žensko preduzetništvo, uključujući pre svega, mikro preduzeća u vlasništvu žena. Glavni deo rada posvećen je studiji slučajeva poslovanja preduzetnica sa konkretnim primerima dobijanja podrške od različitih domaćih i inostranih aktera. Prezentira se i komparativno longitudinalno istraživanje urađeno 2018 i 2020. godine, poslovanja preduzetnica u Čačku, njihovih perspektiva i nastavka poslovanja. Rad je zaključen navođenjem mogućih inicijativa iz „kuće ideja“ Mekinsi global instituta, da odgovor na krizu treba da budu globalno dizajnirane mere za podržavanje rodnog pariteta i rodnog diversiteta u domenu ekonomskih odnosa.

http://idn.org.rs/wp-content/uploads/2021/01/Izazovi_odrzivog_razvoja_u_Srbiji_i_Evropskoj_uniji_final.pdf

Women in entrepreneurship – a condition for equality assurance. 133-140.

Mršević Z., Janković S., 2020.
In: Life Cycle Engineering and Management Ed: Popović Branko, Papić Ljubiša.
Prijevor: DQM International Center.
In: Life Cycle Engineering and Management ICDQM – 2020.
ISBN 978-86-86355-42-3
COBISS.SR-ID 19256329

This paper analyzes the systemic security risks that occur in the times of crisis as a disruptive factor for the willingness to change, to adapt through the prism of new visions. A socially safer, more sensitive and more just world is a possible future after the pandemic crisis only if our current vision of the future inevitably contains an embedded gender aspect of transformation. The world we strive for should contain a different picture of gender roles, activities, needs, opportunities and rights that affect men, women, girls and boys in a particular economic situation or social context. The inclusion of women in entrepreneurship is one of the necessary conditions for a better economy colored by everyday pragmatism, perseverance, struggle and empathy. This is not just the right attitude, it is a smart orientation, as shown by case studies of the functioning of the women entrepreneurs from Čačak during the emergency measures.

Ključne reči: Security risks, gender aspect, gender analysis, women entrepreneurs.


http://www.isi.mod.gov.rs/multimedia/dodaci/icdqm_2020_1611214663.pdf

Izazovi i perspektive „duginih porodica” u Srbiji. 57-77.

Mršević Z., 2020.
Challenges and Perspectives of “Rainbow Families“ in Serbia. 77.
Temida. vol. 23, br. 1, str. 57-77.
ISSN: 1450-6637.

Analiziraju se dva tipa „duginih porodica“, u kojima istopolno orijentisane osobe podižu decu, i onih u kojima deca (najčešće) ili drugi članovi pripadaju LGBT+ kategoriji. Predmet analize ovog rada su specifičnosti izazova i perspektiva oba tipa „duginih porodica“ čija je društvena situacija najčešće okarakterisana viktimiziranošću nasiljem, diskriminacijom, odbacivanjem, stigmatizacijom, marginalizacijom i suočavanjem sa čitavim nizom svakodnevnih uskraćivanja i kršenja ljudskih prava. Posebna pažnja se poklanja situaciji LGBT+ dece kao najvulnerabilnijih i potencijalno najviše izloženih izazovima. Cilj rada je da osim ukazivanja na postojeće izazove, identifikuje strategije i uspešna iskustva osnaživanja i načine (samo)zaštite „duginih porodica“. Metodološki, rad se bazira na najnovijim studijama slučajeva nasilja, podacima i ekspertskim stavovima, kao i relevantnim domaćim, regionalnim i međunarodnim analizama i aktivnostima, vezanih za funkcionisanje „duginih porodica“.

Ključne reči: „dugine porodice“, prvi tip roditelji LGBT+, drugi tip deca LGBT+, izazovi viktimizacje, pravni kontekst, perspektive i strategije delovanja, porodična solidarnost

Zaštita ljudskih prava migrantkinja 35 – 48

Mršević Z., Janković S., 2019.
Zbornik Instituta za kriminološka i sociološka istraživanja, vol 38 - 2 / 35-48
ISSN: 0350-2694
UDK: UDK: 305-055.2-054.73

U tekstu se analizira migracija kao rodno diferencirano profilisan fenomen s obzirom da se položaj migrantkinja znatno razlikuje od položaja muškaraca migranata tokom celog migratornog ciklusa. Navode se dokumentovani rodno diferencirani oblici kršenja ljudskih prava migrantkinja u zemljama porekla, zemljama tranzita i zemljama krajnjeg odredišta; specifičnosti u pogledu pravnih migracionih statusa, sektora u koje migriraju, oblika rodno zasnovanog zlostavljanja koje pretrpe gotovo u svim fazama migratornog ciklusa. Izlažu se faktori koji utiču na migraciju žena, okolnosti koje doprinose posebnoj ranjivosti mnogih migrantkinja i njihovom suočavanju sa rodno zasnovanom diskriminacijom kao uzrokom i posledicom kršenja ljudskih prava. Posebna pažnja poklonjena je standardima ljudskih prava i rodne ravnopravnosti, kao i međunarodnim preporukama zaštite ljudskih prava migrantkinja, kojima se promovišu procedure bezbedne migracije i obaveza poštovanja, zaštite i ostvarivanja ljudskih prava žena tokom ciklusa migracije.

Ključne reči: ljudska prava migrantkinja, rodni aspekti migracija, faktori ženske migracije, bezbedna migracija, međunarodni standardi

https://www.iksi.ac.rs/zbornik_arhiva/zbornik_iksi_2_2019/zbornik_iksi_2_2019_zorica_mrsevic_svetlana_jankovic.pdf

Žensko pravo glasa, 12 – 14.

Zorica Mršević, 2019.
U: Ksenija Atanasijević, O meni će govoriti moja dela.
Ur: Zorica Mršević, Marko Jovanović
ISBN 978-86-7093-222-7
COBISS.SR-ID 279298060

Ključne reči: ravnopravnost, žene, pravo glasa, pravedno društvo, eliminisanje diskriminacije, predrasude i obmane

http://www.idn.org.rs/biblioteka/KA_Program_Apstrakti.pdf

Practical lessons of past European disasters 279 – 291

Mršević Z., Janković S., 2019.
In: International scientific conference “ARCHIBALD REISS DAYS”.
Ed: Stevo Jaćimovski
ISBN 978-86-7020-431-7
ISBN 978-86-7020-190-3 (za izdavačku celinu)
COBISS.SR-ID 280685836

The subject of the paper is the necessity of paying attention to practical lessons of the past European disasters in order to improve adequate responses of today. The main goal is to show possible ways of improvement resilience of the countries and regions by implementing the principle of “build it better”, not only to domain of construction building, but also to societal relations. The method is critical analysis of the past disasters, e.g. the European tsunami happened about eight thousand years ago, the Little Ice Age occurred at the end of the 13th and beginning of the 14th century, the hurricane of 1674 in Northwestern Europe, and the Great Storm of 1703. There are presented relevant recent international documents which advocates the strengthening of preventative measures and the development of communities and nations resilience, in relation to the consequences of disasters, combined with the current gender theory demands. The most significant result of the paper is raising risk awareness that disasters do not always hit “others and other continents”, but could happen in Europe too.

Keywords: disaster prevention, resistance strengthening, practical lessons from past European disasters, “build it better” principle

Odgovornost za ugradnju rodno inkluzivne komponente u oblast smanjenja rizika od prirodnih nepogoda. str 26-26.

Zorica Mršević, Svetlana Janković, 2019.
U: Srbija i reformisanje instituta odgovornosti.
Ur: Hajrija Mujović
Beograd: Institut društvenih nauka. Centar za pravna istraživanje
ISBN 978-86-7093-224-1
COBISS.SR-ID 280220172

Ključne reči: odgovornost za rodnu inkluziju, prirodne nepogode, ranjivost žena, odgovornost za smanjenje rizika od katastrofa, nacionalni i lokalni nivo, obavezno uključivanje žena

http://www.idn.org.rs/biblioteka/IIIOS_Srbija_i_reformisanje_instituta_odgovornosti.pdf

Pozorište u Autonomnom ženskom centru. 179 – 184.

Mršević Z., 2019.
U: Šaputave devojke.
Autorka: Zorica Jevremovuć.
Beograd: Centa za medije Ranko Munitić.
ISBN 978-86-6195-161-9
COBISS.SR-ID 277532684

Aambijent za nastanak predstava u okviru feminističkog pozorišta je bila 1997. godina, koja je ušla u korpus ratnih godina na ex-jugoslovenskom prostoru. Autorka je imala zadatak da nađe metod umetničke borbe koji će jednovremeno biti „etički” koliko i „estetički”. I sve mi smo imale sličan zadatak, biti svoja, biti žena, a stvarati i podržavati drugost, prihvatiti druge ljude. Sve mi smo bile neke druge žene koje su radile nešto drugo, nešto, što nije bilo u sprezi sa moći birokratije. Žene su se same organizovale mimo državnih institucija, i činilo im se da u svojim feminističkim grupama mogu sve, i da pozovu na zajedničku akciju koja prevazilazi granice i nacije. Što su i (u)radile. Smatralo se tada da vreme nije bilo za uredan, pristojan pozorišni život. Činilo nam se da ne treba pristati na bilo kakav umetnički eskapizam, a onaj pozorišni je nekako bio najsumnjiviji, kao najgora vrsta kompromiserskog suživota sa mrskim režimom, na ivici otvorene podrške. Posle te dve predstave u Ženskom centru, shvatili smo da je svako vreme odlično za pozorište. I ja nikada više nisam prekinula kontinuitet svog prisustva u pozorištu. Za mene su i danas obe predstave jedan produženi pozorišni događaj. Poruka tih predstava za mene je i danas aktuelna, važeća i jaka: „... Bitno je imati noge u glavi, prave noge! Broj nogu nije važan, bitna je spremnost na trk iznutra!... Biti spreman na let je više nego biti ptica!”

Ključne reči: Žene sa invaliditetom. žensko pozorište, ženska ljubav, ples u invalidskim kolicima

Jurisprudencija i feminizam str 253-255.

Mršević Z., 2019.
U: Rodna ravnopravnost u visokom obrazovanju. .
Ur: Vujadinović Dragica, Antonijević Zorana. .
Novi Sad: Akademska knjiga. .
ISBN 978-86-6263-271-1.
COBISS.SR-ID331481607

Predmet rada je odnos jurisprudencije (pravne teorije) i feminizma čije je mesto susreta na akademskoj teoretskoj i političkoj levici. Na tom mestu susreta (samo prividno) neutralne pravne teorije i (vrlo otvoreno) angažovanog feminizma, artikuliše se feministička jurisprudencija kao akademska kritička analiza pravne teorije, zakona i njihove primene kao patrijarhalnih institucija. Ujedno, feministička jurisprudencija na tom mestu susreta nalazi svog prvog akademskog saveznika u levo orijentisanoj jurisprudenciji koja argumentuje potrebu pravnog sankcionisanja seksizma, mizoginije, rasizma, govora mržnje i zločina mržnje, ksenofobije, homofobije, islamofobije, antisemitizma. Cilj rada je prezentiranje kritičkih stavova feminističke jurisprudencije kojim se ukazuje da zakoni iako imaju jasne pretenzije da podjednako štite interese svih ljudskih bića, da se u pogledu žena taj ideal ne ostvaruje. Feministička teorija nema pretenzije da zameni opštu (mušku) pravnu teoriju i dođe na njeno mesto, već nalazi sebi mesto pored nje u uzajamno kritičko analitičkom odnosu i dijalogu. U tu svrhu, ona donosi nove kritičke pristupe, nove reči i pojmove, nove argumente za nova pravna rešenja, u nastojanju da se omogući jedna nova, ravnopravnija komunikacija žena sa ženama i žena sa muško-ženskim pravnim i društvenim ambijentom koji se želi promeniti. Na taj način, feministička jurisprudencija pokreće neizbežno pitanje potrebe drugačijeg koncipiranja pravnih kurikuluma radi popunjavanja rodnim aspektima postojećih praznina u akademskim domenima nastave, istraživanja i produkcije znanja.

Ključne reči: feministička jurisprudencija, patrijarhalna akademija, akademska levica, kritička analiza, rodni aspekti pravde, pravni kurikulumi

Gender Aspects of Natural Catastrophes/Disasters. 82 -99.

Mršević Z., Janković S., 2019.
In: Contemporary issues and perspectives on gender research.
Ed: Čičkarić Lilijana & Mršević Zorica. .
Belgrade: Institute of Social Sciences
ISBN - 978-86-7093-226-5 .
COBISS.SR-ID – 280838924

During recent decades, international humanitarian organizations and the governments of countries affected by natural catastrophes/disasters and climate change have highlighted the fact that more women lose their lives and suffer other effects of such events than men. This disparity in victim numbers is a phenomenon that is caused by – and inherently linked with – the unequal socioeconomic status of women. In alleviating disaster risks, women and men are limited to the roles and responsibilities they are afforded at home and in society. Gender roles constructed in an exclusive manner result in different personal and group identities and potentials, social responsibilities, behaviours and expectations. Thus, gender-based differentiation leads to gender inequality in all socio-economic processes, including different roles and opportunities: reductions in vulnerability and disaster risks, improved disaster management, anticipation of possible damages, and recovery from these. Due to all these differences, it is clear that women and men must participate equally in determining ways to reduce the risks of a disaster at the community level (national, regional and international) without discrimination and exclusion. These needs are a prerequisite for supporting women’s independent initiatives and for the financing of environmentally-friendly technologies for the sustainable use of natural resources.

Keywords: natural catastrophes/disasters, climate change, gender roles, gender responsibility, prevention, recovery, building resistance.

Helena Blavatsky’s Anthropogenesis 74-89.

Mršević Z., 2019.
In: Different forms of religiosity and the modern world.Ed: Mirko Blagojevic and Zlatko Matic
ISBN 978-86-7093-228-9

In accordance with Blavatsky’s understanding of human creation on Earth, there were five civilizations/races. Terms “civilization” and “race” are used synonymously, and are of much broader meaning than our common meaning. Namely, Blavatsky used both terms to mark the whole human population on Earth in a certain period as different to all previous and following humans (races/civilizations). The basic idea is that living beings had not evolved to become to humankind, but instead, humankind was the first divine creation to be gifted with intelligence. The history of humankind’s civilization was not one of continuous progress leading to us, contemporary humans as the peak of the progress. Previous civilizations went to ruins, retrogressing to degenerate civilizations four times prior to ours, the fifth one. Blavatsky saw the first ancient sin of humankind in evil, endless wars, destructions and in misused psychic energy gifted by the divine. Karmic punishment was the confiscation of this psychic energy. The yet-to-be-perfected fifth civilization was thus deprived of the most powerful of humankind’s divine gifts, which had made humankind of the third and fourth civilizations god-like: it lost its connection to the universal information space. The main part of the article is dedicated to a detailed analysis of Blavatsky’s understanding of the creation of humankind and the phases in its development. The author analysed not only the creation of the world and paradise/golden age, apocalypses, but also communication with upper civilizations and similarities with theory of evolution. Blavatsky’s Anthropogenesis is a high quality piece of literature, which also possesses the capacity to connect people of various beliefs.

Keywords: Helena Blavatsky, anthropogenesis, five human races, ancient humankind sin, lost paradise, retrogression of humankind, diminishing of human powers, the third eye, loss of psychic energy

Rodno odgovorno budžetiranje – dug za socijalnu ravnopravnost str 21 – 30.

Mršević Z., (2019).
U: Dug i (ne)razvoj.
Ur: Vukotić Veselin, Šuković Danilo.
Beograd: Institut društvenih nauka, Centar za ekonomska istraživanja.
ISBN: 978-86-7093-218-0.

Ključne reči: rodno odgovorno budžetiranje, socijalna ravnopravnost, inkluzija, transparentnost, rodno diferencirano prihodovanje i rashodovanje, primena u upravi, primena na lokalu

Uticaj feminističke teorije na učešće žena u oružanim snagama Srbije. 285 – 301.

Mršević Z., (2018).
U: Feministička teorija za sve.
Ur., Adriana Zaharijević, Katarina Lončarević.
ISBN 978-86-6425-051-1
COBISS.SR-ID 272239116

Ključne reči: žene u vojsci, antimilitarističke feministkinje, esencijalistička shvatanja, demilitarizacija, rodna ravnopravnost, ženska participacija, feminističke perspektive

Unmarried Couples in Serbia between the Constitution and the laws. 281 – 293.

Mršević Z., (2018).
In., Yearbook. Human rights Protection “From unlawfulness to legality”
Ed., Zoran Pavlović
ISBN: 978-86-89417-08-1 (PZG)
ISBN: 987-86-80756-14-1 (IKSI)

Novi Sad: Pokrajinski Zaštitnik građana. Institut za kriminološka i sociološka istraživanja The object of the paper is to point out that the Constitutional equalization of the marital and extra-marital unions is not followed by the legal provisions of several laws. The differences cause unequal treatment in use of existential human rights of unmarried couples. The status of the extramarital partners is not recognized by the Labor rights Law, the Inheritance Law, the Law on Pension and Disability Insurance the Law on Personal Income Tax the Law on Property Tax.

Key words: unmarried couples, human rights, surviving spouse, inheritance, family pension, constitution, laws, Constitutional Court decision, unmarried couples in comparative law

Žene preduzetnice – mogućnosti i ograničenja, str 207 - 216

Mršević Z., Janković S., 2018
U: Preduzetništvo v. rentijerstvo
Ur.:Veselin Vukotić,
Beograd: Institut društvenih nauka
ISBN: 978-86-7093-201-2

Predmet rada analizira mogućnosti i barijere specifične za žensko preduzetništvo u situaciji kada još uvek sedamdeset procenata fakultetski obrazovanih mladih oba pola, u Srbiji i regionu, svoju budućnost najradije vide u sigurnosti državne službe, a ne na vetrometini sopstvenog privatnog biznisa punog rizika. Rodne uloge u današnje vreme nisu strogo podeljene što se ogleda i u činjenici da sve više žena stupa u preduzetničke profesije i koje su doskora izgledale kao rizične, rezervisane samo za muškarce. Činjenica je da danas u Srbiji ima dosta uspešnih žena preduzetnica, ali ima i onih koje su doživele poslovni brodolom, kao i onih koje se na životnim raskrsnicama još uvek kolebaju da li da pođu tim putem.

Ključne reči: uspešne žene preduzetnice, rodno specifične prepreke, press clipping, fokus grupa Čačak, intervjui sa preduzetnicama

Migrantkinje 55 – 67.

Mršević Z., Janković S., (2018)
In., Zbornik Instituta za kriminološka i sociološka istraživanja.
Ed., Zoran Pavlović
Beograd: Institut za kriminološka i sociološka istraživanja.
Vol. 37, No 2, pp. 55 – 67
ISSN 0350-2694
UDK 341.231.14:314.151.3-055.2
343.988.054.73-055.2

Permanentni porast broja žena migrantkinja, jedna je od karakteristika savremenih migracija poslednjih decenija, što se odnosi i na Srbiju. Ujedno sa porastom njihovog broja, raste i svest da su one ujedno i izbeglice od rodno zasnovanog nasilja. Migrantkinj su među posebno ranjivim grupama žena u Srbiji. Nezaštićene su, i kada se kreću u porodičnim skupinama, jer su tada izložene porastu porodičnog nasilja od strane muških članova porodice, frustriranih putnim tegobama i neizvesnošću. A kada su same, tek tada su žrtve mnogih, kriminalaca, krijumčara, drugih migranata, istih ili od njih različitih nacionalnosti, ali i pripadnika međunarodnih humanitarnih organizacija i državnih institucija sektora bezbednosti. Podaci upućuju da država retko ili uopšte ne procesuira pokušaj silovanja ili slično nasilje, već samo ubistvo, a u pogledu partnerskog nasilja ili nasilja u porodici, praksa se razlikuje od slučaja do slučaja. Migrantkinje doduše, sve više prijavljuju nasilje, ali institucionalni sistemi još uvek nisu adekvatno responsivni.

Ključne reči: migrantkinje, izbeglice, silovanje, ubistvo, responsivnost institucija, patrijahalni odnosi, rodno zasnovano nasilje

Local knowledge on the local ownership principle in Serbia.

Mršević Z., Janković S., (2018)
Facta universitatis: Law and Politics Vol. 16, No 1, 2018, pp. 1-13.
Niš: University of Niš
ISSN 1450-5517 (Print)
ISSN 2406-1786 (Online)

This paper presents the way of functioning and implementation of the local ownership principle in situations where the support of local knowledge during the process of establishment of gender equality mechanisms is lacking. The lack of local knowledge production regarding the essence and role of the local ownership principle in the creation of gender equality institutions is permanent in Serbia. Domestic actors became quickly satisfied with the comfortable position of secondary lead stakeholders, with a role of transmitters and users of foreign concepts. They did not take advantage of the opportunities provided by the local ownership principle and did not pretend to take on either the role of creators or of relevant knowledge holders of policy-based public policies and practices.

Key words: international actors, local ownership principle, learning sites, humanitarian industry, gender equality mechanisms in Serbia, transversal policy

DOI Number https://doi.org/10.22190/FULP1801001M

Kvota izborni sistem u Srbiji. 98-117.

Mršević Z., Pavlović Z. (2018)
U: Žene u parlamentarnom životu Srbije
Ur., Dr Zoran Pavlović
ISBN 978-86-89417-09-8
COBISS.SR-ID 326621959

Izborni sistem i način izbora poslanika su instrumenti konstituisanja parlamenta koji presudno utiču na njegov sastav. Često i sa raznih strana se ističe da ne može biti parlamentarne demokratije bez žena u njegovom sastavu, ako se u njemu ne čuje glas žena i da ne može biti političke demokratije ukoliko se ženama ne pruži mogućnost da preuzmu odgovornost i učestvuju u donošenju odluka za društvo u celini. Odsustvo žena iz predstavničkih tela zahtevalo je primenu sistema kvota kao neophodnu, provereno efikasnu meru za obezbeđivanje demokratske, poštene i rodno korektne raspodele mesta u predstavničkim telima. Obavezne kvote koje su uvedene 2002. godine za lokalne izbore u Srbiji dovele su do značajnog porasta žena u lokalnim samoupravama Srbije. Posle izbora u septembru 2004. taj broj je bio 20 posto, posle izbora za Narodnu skupštinu 2008 bilo ih je 21 posto, a posle izbora 2016 narodnih poslanica je 34 posto. Nedoumice pa i protivljenja koja su ranije pratila primenu kvota izbornog sistema danas više gotovo da ne postoje.

Ključne reči: kvota izborni sitem, porast žena poslanica, Narodna skupština, prihvaćenost

Uticaj feminističke teorije na učešće žena u oružanim snagama Srbije, str. 55

Mršević Z., Janković S., 2018
U: Neko je rekao feminizam? Feministička teorija u Srbiji danas (knjiga apstrakata)
Ur: Adriana Zaharijević i Katarina Lončarević
Institut za filozofiju i društvenu teoriju Univerziteta u Beogradu
Fakultet političkih nauka Univerziteta u Beogradu
ISBN 978-86-6425-040-5

U radu se analiziraju stavovi feminističkih teoretičarki o učešću žena u oružanim snagama, kroz pitanje da li to predstavlja napredak za žene, rodnu ravnoprav¬nost i za feminizam. Feministička teorija je uticala posredno na promenu javnih politika u Srbiji i oza¬konjenje učestvovanja žena u oružanim snagama, s napomenom da je to stvar demokratske participativnosti i rodne ravnopravnosti kao i u bilo kojoj drugoj oblasti društvenog i javnog života. Najupečatljiviji dokaz tog uticaja je primena Rezolucije 1325, kroz dva petogodišnja ciklusa akcionih planova.

Ključne reči: antimilitarističke feministkinje, esencijalistička shvatanja, demili¬tarizacija, rodna ravnopravnost, Rezolucija SB UN 1325, feminističke perspekti¬ve

Feminism in Sebija and the Left. 35.

Mršević Z., 2018.
International conference. Knjiga apstrakata. Institute of Social Sciencees Belgrade

Feminism is a philiae of the democratic left, one of many to whome civil society owes its vitality. Global feminism to the moment has successfully led many battles against a broad front of the conservative, right wing patriarchate. The paper expresses concern for the future destiny of feminism, women's studies, feminist projects, public policies oriented towards the advancement of women's position, and the theory of gender, as part of the concerns about what will happen to all children of the left. This presentation deals with the eventual role of feminism and its impact on gender relations in Serbia, in the context of the new challenges the left facing.

Key words: Feminism, feminist' project, gender theory, women's studies, children of the Left, feminist's branches in Serbia, new challenges

Standard dužne pažnje po Istanbulskoj konvenciji Saveta Evrope. 184-201.

Mršević Z., Janković S., (2018)
U., Ka evropskom društvu – ograničenja i perspektive.
Ur., Lilijana Čičkarić, Aleksandar Bošković
Beograd: Institut društvenih nauka.
ISBN 978-86-7093-212-8
COBISS.SR-ID 269654796

Istanbulsku konvenciju Srbija je ratifikovala 2013. godine, a početak primene od 2017. godine, predstavlja ispunjavanje obaveza u pogledu značajnih promena, ne samo zakonskih propisa, već i institucionalnih politika i prakse. Konvencija predviđa uspostavljanje dugoročne politike za pružanje usluga žrtvama rodno zasnovanog nasilja, kreiranje efikasnih modela prevencije i sankcionisanje nasilnika. Njen zahtev je da se države rukovode standardom dužne prilježnosti/dužne pažnje/potpune posvećenosti (eng. due diligence) u prevenciji, zaštiti, procesuiranju i sankcionisanju akata nasilja, kao standardom evropskih društava.

Ključne reči: Instabulska konvencija, dužna pažnja, nasilje nad ženama, zakonske promene, promene u praksi postupanja institucija

Istanbul Convention – obligation or needs, str. 253 – 259

Janković S., Mršević Z., 2018
In: ISBN 978-6-86355-37-9
COBISS.SR-ID 264684556
In: Life cycle engineering and management ICDQM – 2018.
Ed: Ljubiša Papić
Prijevor: The DQM Research Center

The Istanbul Convention is an internationally legally binding document that represents a turning point in the fight against violence against women. Harmonizing domestic legislation with the standards of the Convention, the obligation that Serbia took over by ratification, which also caused the adoption of the Law on the Prevention of Domestic Violence. This is the first step, but obviously, not enough. There is an improvement of practical dealing with gender-based violence acts, as well as preventing and raising awareness on unacceptability of violence in contemporary conditions.

Key words: Istanbul Convention, domestic violence, discrimination against women, criminalization of various forms of violence, due diligence, protocols

Mehanizmi delovanja intersekcionalnosti, 127 – 146

Mršević Z., (2016),
Srpska akademija nauka i umetnosti i Institut društvenih nauka
U: Stanje i perspektive multikulturalizma u Srbiji i državama regiona
(SITUATION AND PROSPECTS OF MULTICULTURALISM IN SERBIA AND COUNTRY REGION). Ur: Goran Bašić
ISBN 978-86-7025-710-8
ISBN 978-86-7093-169-5

Koncept "intersekcionalnosti" obuhvata interaktivnost ukrštenih, kombinovanih društvenih, identitetskih statusa/pripadnosti kao što su nacionalnost, religija, rasa, klasa, ali gde se uvek kao neophodni element nalazi prisutna komponenta rodne pripadnosti. Koncept intersekcionalnosti omogućuje uvažavanje rodno zasnovanih aspekata, statusa i iskustava u kombinaciji sa drugim identitetskim elementima. Zbog postojanja više savremenih značenja intersekcionalnosti, definisan je pojam, mapirano je poreklo, evolucija i vrste intersekcionalnosti, prezentirana je pravna zasnovanost u međunarodnom javnom prostoru UNa i EUa, mehanizmi diskriminativnog delovanja, kao i primena tog koncepta u procesima društvenih promena. Na taj način je ono, što je možda izgledalo kao dvosmislena ideja, učinjeno i u našem istraživačkom diskursu realno prisutnim konceptom, konkretnim i samim tim, primenljivijim u praksi koncipiranja javnih politika.

Ključne reči: intersekcionalnost, ukršteni identiteti, uvek prisutna rodna komponenta, poreklo, evolucija, vrste, diskriminišući mehanizmi delovanja, društvene promene, javne politike

Rad u tematskom zborniku međunarodnog značaja M14

Intersekcionalna analiza rodnih aspekata integralne bezbednosti

Mršević Z., (2016),
Ur: Božidar Forca, Činioci integralne bezbednosti Republike Srbije, 211 -226
Fakultet za poslovne studije i pravo
Fakultet za strateški i operativni menadžment
Univerziteta „Union – Nikola Tesla“ u Beogradu
ISBN 978-86-87333-74-1

Autorka analizira uticaj intersekcionalnosti na bezbednost. Koncept roda kao izolovane kategorije analize, evoluirao je ka konceptu roda ukrštenog sa drugim kategorijama identiteta u svrhu razumevanja specifične intersekcionalne neravnopravnosti i izloženosti bezbednosnim rizicima usled višestruke diskriminacije. Ukazuje se da je esencijalistički monolitno konstruisana kategorija rodne pripadnosti neprecizna i da netačno tretira sve žene kao homogenu grupu. Prilikom identifikovanja i analiziranja pripadnosti pojedinim nebezbednim grupama, uočavaju se one grupe žena koje pripadaju u više nebezbednih grupa, koje se nalaze u situaciji povećane ukupne nebezbednosti. U radu se analiziraju nebelačke žene, izbeglice/migrantkinje, transrodne žene i žene starije životne dobi. Preporučuje se povećano učešće žena kao akterki društvenih promena na svim nivoima.

Ključne reči: intersekcionalnost, bezbednosni rizici, višestruka diskriminacije, nebelačke žene, izbeglice/migrantkinje, transrodne žene, žene starije životne dobi

Diskriminacija žena u sportu

Mršević Z., (2016),
Sport i biznis, vol 2016, 2: 19- 25.
ISSN 2335-0539= Sport i biznis
316.647.8:796-955.2
305-055.2

Žene još uvek često doživljavaju diskriminaciju kada se radi o njihovim mogućnostima bavljenja sportom, kako amaterskim tako i profesionalnim. Ova diskriminacija se manifestuje daljim preovladavanjem stereotipa, nedostatkom rezervnih struktura i struktura podrške za sportistkinje i djevojčice koje pokazuju potencijal u sportu, poteškoćama usklađivanja posla/sporta i porodičnog života, problemom reintegracije na poslu, neadekvatnom medijskoj pokrivenošću ženskih sportova i ograničenom prirodom privatnog finansiranja. Nedostatak žena među sudija u sportu predstavlja posebnu prepreku za postizanje jednakosti žena i muškaraca u sportskim aktivnostima. Bez obzira na napore koje čini Međunarodni olimpijski komitet (IOC), učešće žena sudskim telima je i dalje marginalno u većini zemalja članica Saveta Evrope.

Ključne reči: ženske posrtske aktivnosti, ženski profesionalni sport, negativni stereotipi, broj ženskih sportova, žene sportski funkconeri i sudije, znatno manja sredstva, otac trener

Rodni aspekti savremenih migracija

Mršević Z., (2016),
Ur., Veselin Vukotić, Danilo Šuković, Seobe i razvoj, 203-213
Centar za ekonomska istraživanja Instituta društvenih nauka, Beograd
ISBN 978-86-7093-164-0
COBISS.SR-ID 223311116

U radu se analizira pojava feminizacije migracija, položaj legalnih i ilegalnih migrantkinja, radni uslovi u kojima se nalaze, rodno specifični uslovi azila, izbeglice i žene u nedavnom izbegličkom talasu koji dolazi u Evropu. U svetskim migracijama poslednjih godina je sve više žena kako onih koje žive same, tako i udatih, i često sa boljim obrazovanjem od muškaraca, koje su same otišle u druge zemlje u potrazi za poslom. Među njima su studentkinje univerziteta, akivistkinje različitih društvenih pokreta, poslovne žene, radne migrantkinje. Povećava se i broj žena koje su trafikovane u industriju pružanja seksualnih usluga, one koje se izvoze kao pogodne supruge u programima ugovorenih brakova i one eksploatisane kao nelegalne radnice u domaćinstvima bez pravne ili socijalne zaštite. Mnoge beže od ratova, konflikata i nasilja, ali i tradicionalnih rodnih uloga koji ženama nameću niz ograničenja i nemogućnost slobodnog izbora. Rad u domaćinstvu, generalno, pojavljuje se kao često jedina mogućnost rada za migrantkinje, koliko povoljna (obezbeđuje kakav takav izvor prihoda), toliko i nepovoljna, jer se odvija u sektoru koji karakteriše nedostatak prava i oskudna ekonomska i društvena pokretljivost. Posebno se analizira situacija admolescentkinja i mladih žena.

Ključne reči: Žene u migracijama, ilegalne migrantkinje, socijalna i građanska prava migrantkinja, rodno specifični uslovi za dobijanje azila, žene u izbeglištvu

Recenzija zbornika radova „Škola rodne ravnopravnosti“, 1-17

Mršević Z., (2015)
In: Zbornik radova Škola rodne ravnopravnosti
Ur., Goran Marković
Univerzitet u Istočnom Sarajevu, Pravni fakultet, Istočno Sarajevo
ISBN 978-99938-57-36-5
COBISS.RS-ID 5581080

Zbornik nesumnjivo zavređuje povećanu pažnju i stručno pravničke i šire, nepravničke javnosti. Radi se o jednom kvalitetnom skupu naučnih radova koji predstavljaju odraz grupnih i individualnih napora autorki i autora da prodru u nove istraživačke domene, da kritički otvore nova pitanja artikulišući nove pravce razmišljanja i puteve ka društvu bez rodno zasnovane diskriminacije i nasilja. Tim putem se sigurno dolazi i do onog uvek željenog tzv. rodnog koeficijenta, formule koju čine umanjivanje diskriminacije, stereotipa i nasilja uz uvećavanje participacije, prava i pravne zaštite.

Ključne reči: ustavne garancije ravnopravnosti, politička participacija žena, diskriminacija, nasilje, rodni stereotipi, rodni jaz u platama, porodični odnosi nejednakosti, ženski pokret

Nasilje nad ženama u islamskoj kulturi i uloga policije u zaštiti žrtava

Mršević Z., Spasic D., 2015
Ed Jovan Ćirić, Velibor Džomić, Miroljub Jeftić
In Religija, politika pravo, str 541-570
Institut za uporedno pravo, Mitropolija Crnogorsko-primorska, Centar za proučavanje Religije i versku toleranciju. Beograd
ISBN 978-86-80186-05-4
COBISS.SR.-ID 217514252

Milunka Savić – srce Srbije – devet rana, dvanaest odlikovanja i jedan zaborav

Mršević Z., (2014),
Ed., Jovan Ćirić, u Sto godina Prvog svetskog rata., 641 – 649
Institut za uporedno pravo, Beograd.
ISBN 978-86-6411-001-3 (IB)
COBISS.SR-ID 207561740

Milunka Savić je bila heroina Prvog svetskog rata koja je u Balkanske ratove pošla prerušena kao muškarac da zameni svoga brata. Prva junaštva je pokazala već u prvim bitkama, a prve rane, ratni čin i odlikovanja, zadobila je posle bitke na Bregalnici kada je u vojnoj bolnici otkriveno da je žena. Po oporavku, nastavila je svoju ratnu epopeju koja je trajala punih sedam godina, za koje vreme je zadobila devet rana i dvanaest najviših vojnih odlikovanja. Pred njom su bili postrojeni pukovi. U slavu njenog imena podizane su zastave. Njene junačke grudi krasila su najveća srpska i francuska ratna odlikovanja: Karađorđeva zvezda sa mačevima, dva Ordena francuske Legije časti, francuski Ratni krst sa zlatnom palmom, dve zlatne Obilićeve, Albanska spomenica. Sa podvizima je nastavila i u mirnodopsko doba kada je pored svoje kćeri, kao samohrana majka podigla troje ratne siročadi i otškolovala tridesetoro. Odbila je francusku vojnu penziju, ostala je u Srbiji radeći kao čistačica, umrla zaboravljena, bez počasti koje su joj pripadale kao istaknutom nacionalnom heroju. Posle četrdeset godina zaborava, njeni ostaci su preneti u Aleju velikana, a izložba, filmovi, članci planirani spomenici, doprineli su uverenju da ovu legendranu Srpkinju Srbija više nikada neće prepustiti zaboravu.

Ključne reči: ratna heroina, Balkanski ratovi, Prvi svetski rat, Gvozdeni puk, bombaš, devet rana, dvanaest najviših vojnih odlikovanja, Aleja velikana

Young Lesbians and Transgender Girls in Serbia

Mršević Z., (2014),
Ed., M.Adamović, B. Galić, A. Gvozdanović, A. Maskalan,
D. Potočnik, L. Somun Krupalija, in Young women in post-Yugoslav societies: research, practice and policy, 259-284
Institute for Social Research in Zagreb, Human Rights Centre,
University of Sarajevo
ISBN 978-953-6218-56-1 (Institute for Social Research in Zagreb)
ISBN 978-9958-541-12-4 (Human Rights Centre)

Young lesbians and transgender girls suffer a manifold discrimination – discrimination over their sexual orientation/gender identity (as they share the fate of the entire LGBT community, in addition to an even stronger denial of their right to self-determination), as women (exposed to typical forms of discrimination towards women, misogyny, and male violence, coupled with rejection from their mothers, female violence and non-acceptance, and discrimination over their youth (as they suffer all forms of marginalization and belittling because of their age, in addition to ending of their education, difficulties in the labour market and in their search for work).

Keywords: Young lesbians, transgender girls, parental family, school – the educational system, public discourse, sports, necessary changes, Lucky Eddie – the transgender Viking

Žene u sportu: između diskriminacije i aspiracija, 28 – 32

Mršević Z., (2013)
Ed., Srdić M., Izveštavanje o sportu - uvođenje rodne dimenzije
Centar za podršku ženama, Novi Sad
ISBN 978-86-87681-06-4
COBISS.SR- ID 281336071

Ako u jednoj zemlji postoji dobro razvijena muška sportska disciplina, a neadekvatno ili slabo razvijena ženska, onda postoji diskriminacija. Znači da postoje iskusni treneri, sportski objekti, dobra i jaka domaća takmičenja, formirana publika, interes omladine da se bavi tim sportom, nacionalna "škola" toga sporta, spremnost vlasti da finansiraju taj sport, i sve se to investira u muške takmičare, a malo ili nimalo u ženske. Zato nema mesta za pitanje zašto žene „ne vole” sport ili zašto „ne žele” da se bave njime. Žene su još uvek nipodaštavane, obeshrabrivane i loše tretirane kada samo pokušaju da se bave sportom, a ravnopravno učešće u odlučivanju još uvek je teško ostvarivo. U toj situaciji jasno je da prebacivanje odgovornosti na diskriminisanog za diskriminaciju, nije najbolji način shvatanja situacije i rešavanja problema.

Ključne reči: žene, sport, diskriminacija po polu, klasni karakter sporta, ženski vaterpolo, polno mešovite ekipe

Zaštita rodne ravnopravnosti, Zaštita prava transseksualnih osoba, Zaštita od rasizma i antiromskih aktivnosti, 63 -107.

Mršević Z., (2013)
Ed., Stefan Purner, Praktični uvod u Evropske standarde protiv diskriminacije
IRZ-Deutsche Stiftung fur internationale rechtliche Zusammenarbeit, Nemačka fondacija za međunarodnu pravnu saradnju, Beograd.

U ovom tekstu autorka analizira presude Ervropskog suda za ljudska prava u Strazburu koje se odnose na zaštitu rodne ravnopravnosti, zaštita prava transsksualnih osoba i zaštitu od rasizma i antiromskih aktivnosti . Sva tri tematska poglavlja obrađena su s obzirom na isticanje zaštićeni pravnih vrednosti, značaj zaštite tih pravnih vrednosti u regionu, uz prezentiranje informacije o slučajevima, tj faktičkim događajima na koje se odnose presude, kao i pravnom značaju slučajeva u svetlu promena pravni shvataja, tj onoga šta te presude donose kao novinu, uz rezime najvažnijih činjenica slučajeva.

Women as Experts – Public Disbelief in Women Professionals

Mršević Z., (2012),
Ed., Roswitha Kersten-Pejanic, Simone Rajilic and Christian Voss,
Doing Gender – Doing the Balkans. Dynamics and Persistence of Gender Relations
in Yugoslavia and the Yugoslav successor states, 91-99.
Humboldt University, Berlin, Studies on Language and Culture in Central and Eastern Europe
Verlag Otto Sagner München – Berlin – Washington D.C.
ISSN 1868-2936
ISBN: 978-3-86688-326-0
ISBN (eBook): 978-3-86688-327-7

Medijski pristup rodno zasnovanom nasilju

Mršević Z., (2012),
Temida, vol 15, 1:101:116
Viktimološko društvo Srbije, Beograd
ISSN 1450-6637
COBISS.SR-ID 140099335
UDK 343.98
DOI10.2298/TEM1202101M

Institucionalni odgovor na starenje stanovništva u Srbiji

Mršević Z., (2012),
Ed: V.Vukotić, Stanovništvo i razvoj. 194 – 201
Institut društvenih nauka Beograd
ISBN 978–86–7093–140-4

Mehanizmi za rodnu ravnopravnost

Mršević Z., (2011),
Ed, Dragana Popović, Zbornik predavanja sa kursa Politike rodne ravnopravnosti, 7 - 23
Ženske studije, Beograd
Genero,12/2008 ISSN 1451 2203

Poruke Evrope koje nismo čuli

Mršević Z., (2011)
Ed: V.Vukotić, Balkan i EU. 103 - 111
Institut društvenih nauka, Beograd.
ISBN 978–86–7093–137-4

Žene i mediji

 

Nasilje i mi – mediji o nasilju nad ženama, str. 254

Mršević Z., 2019.
Beograd: Institut društvenih nauka.
ISBN - 978-86-7093-221-0
COBISS.SR-ID - 279702540


Studija je podeljena u dvadeset i tri poglavlja i sadrži analizu medijskog izveštavanja o nasilju nad ženama u Srbiji u (primarno i detaljno) dvogodišnjem periodu (2015- 2016), sa nužnim dodacima iz 2017. 2018. i 2019. godine, koji se odnose na femicid kao najteži oblik tog nasilja sa smrtnim ishodom. Studija sadrži izlaganje o medijski odgovornom etičnom izveštavanje, uticaju medija na formiranje javnog diskursa u pogledu nasilja nad ženama i opštu sliku nasilja nad ženama, uz predstavljanje loše i dobre medijske prakse u medijima Srbije, kao i napade na žene aktivne u javnosti što doprinosi sagledavanje celovitije slike o društvenom tretmanu žena uopšte. Višegodišnja kontinuirana opredeljenost autorke ka kriminološko-fenomenološkoj analizi rodno zasnovanog nasilja nastavlja se i u ovom tekstu koji obuhvata studije slučajeva niza konkretnih medijskih izveštaja femicidu i o najbrutalnijem nasilju nad ženama. To je locira na graničnu interdisciplinarnu oblast između komunikologije i kriminologije, na interakcionu vetrometinu različitih naučnih disciplina, što je, možda komplikovana, ali u krajnjem ishodu, dobitna kombinacija jer omogućuje onu uvek željenu interakciju između nauke i društva.

Ključne reči: nasilje nad ženama, femicid, analiza presklipinga, komunikologija, kriminologija

Pozorište u Autonomnom ženskom centru. 179 – 184.

Mršević Z., 2019.
U: Šaputave devojke.
Autorka: Zorica Jevremovuć.
Beograd: Centa za medije Ranko Munitić.
ISBN 978-86-6195-161-9
COBISS.SR-ID 277532684

Aambijent za nastanak predstava u okviru feminističkog pozorišta je bila 1997. godina, koja je ušla u korpus ratnih godina na ex-jugoslovenskom prostoru. Autorka je imala zadatak da nađe metod umetničke borbe koji će jednovremeno biti „etički” koliko i „estetički”. I sve mi smo imale sličan zadatak, biti svoja, biti žena, a stvarati i podržavati drugost, prihvatiti druge ljude. Sve mi smo bile neke druge žene koje su radile nešto drugo, nešto, što nije bilo u sprezi sa moći birokratije. Žene su se same organizovale mimo državnih institucija, i činilo im se da u svojim feminističkim grupama mogu sve, i da pozovu na zajedničku akciju koja prevazilazi granice i nacije. Što su i (u)radile. Smatralo se tada da vreme nije bilo za uredan, pristojan pozorišni život. Činilo nam se da ne treba pristati na bilo kakav umetnički eskapizam, a onaj pozorišni je nekako bio najsumnjiviji, kao najgora vrsta kompromiserskog suživota sa mrskim režimom, na ivici otvorene podrške. Posle te dve predstave u Ženskom centru, shvatili smo da je svako vreme odlično za pozorište. I ja nikada više nisam prekinula kontinuitet svog prisustva u pozorištu. Za mene su i danas obe predstave jedan produženi pozorišni događaj. Poruka tih predstava za mene je i danas aktuelna, važeća i jaka: „... Bitno je imati noge u glavi, prave noge! Broj nogu nije važan, bitna je spremnost na trk iznutra!... Biti spreman na let je više nego biti ptica!”

Ključne reči: Žene sa invaliditetom. žensko pozorište, ženska ljubav, ples u invalidskim kolicima

Medijski odgovorno etično izveštavanje o nasilju nad ženama, 45-46.

Mršević Z., 2018.
U., Novi stari oblici viktimizacije: izazovi za viktimološku teoriju i praksu.

Ključne reči: Rodno zasnovano nasilje, rodni stereotipi, društveno odgovorno medijsko izveštavanje, hegemnistički maskulinitet, medijska deskripcija, medijska preskripcija

Media coverage of court proceedings in cases of gender-based violence. 195-207.

Mršević Z., (2017),

In., Pravosuđe i mediji.
Ur., Ivana Stevanović
Beograd: Institut za kriminološka i sociološka istraživanja.
ISBN 978-86-83287-97-0
COBISS.SR-ID 235768076

Key words: Hegemonic masculinity, partner and non-partner femicide, the murder of old women, decision of the Press Council, violence in circles of celebrities

Mediji u Srbiji u 2014 o rodno zasnovanom nasilju: Između stereotipa i zabave

Institut društvenih nauka, Program Ujedinjenih nacija za razvoj
ISBN 978-86-7728-174-8
COBISS.SR – ID 216193292

Analize medija sa stanovišta rodne ravnopravnosti neophodne su u smislu popravljanja delatnog potencijala žena da organizovano utiču na društene promene u pogledu prevencije i smanjivanja nasilja nad ženama. Konstatovanje i analiza odsustva ženske perspektive iz medija, stereotipnosti u medijskom izveštavanju, posebno kada se radi o nasilju nad ženama, kao i prisutna rodna pristrasnost, utiču na smanjenje rodne nejednakosti i povećanje medijske pismenosti i odgovornosti medija.

Ključne reči: Nasilje nad ženama, medijsko izveštavanje, stereotipnost, tabloidizacija, banalizacija nasilja, brutalizacija društva

Medijsko izveštavanje o nasilju nad ženama u 2013, 5-18.
Media reports on violence against women in 2013, 5-18.

Mršević Z., (2014)
Ed., Macanović S, in: Godišnji izveštaj Opservatorije za praćenje nasilja prema ženama 2013. Autonomni ženski centar, Beograd.
ISSN 2460-1166

Ključne reči: femicid, hegemonistički maskulinitet, medijski stereotipi

Rad u tematskom zborniku nacionalnog značaja M45

Medijsko izveštavanje o femicidu
Femicid in media

Mršević Z., 2014
Temida, vol 17, 1: 81-96.
ISSN : 1450-6637
COBISS.SR-ID 140099335

Mediji u Srbiji femicid objašnjavaju obično siromaštvom i alkoholizmom. To su rodno slepa i društveno stereotipna objašnjenja zato što zanemariju postojanje rodnog aspekta muškog nasilja nad ženama i ne problematizuju njegovu društvenu „dozvoljenosti“. Femicid se tako predstavlja kao nepredvidljivi incident a ne kao predvidljiv nastavak i tragično finale dugotrajnog muškog nasilja nad ženama koje kao takvo postoji kao deo tradicionalnih rodnih uloga i odnosa. Mediji previđaju da alkohol i siromaštvo mogu samo da intenziviraju postojeće, široko prihvaćene odnose dominacije muškaraca i podređenosti žena. Medijski izveštaji po pravilu nisu zašli dublje u problematiku društvenog i institucionalnog konteksta u kome se dešava dugotrajno nasilje koje prethodi femicidu. U medijima se takođe nikada ne kritkuje ni ono poznato „nemešanje u privatne stvari“ od strane bliskih srodnika, okoline, preko suseda i ostalih lica upoznatih sa nasiljem u konkretnoj porodici koje je, eskalirajući neometano ni od koga, dovelo do femicida, odnosno ubistva žene, žrtve višegodišnjeg nasilja.

Ključne reči: Femicid, mediji, porodično nasilje, rodne uloge, neadekvatno i neblagovremeno reagovanje institucija, nemešanje okoline

Kvalitativna analiza medijskog izveštavanja o nasilju nad ženama u Srbiji

Beograd, Program Ujedinjenih nacija za razvoj. 165 str.
Autorka koristi kvalitativnu analizu medijskog izveštavanja o nasilja nad ženama komparirajući 2010 sa 2012 godinom. Konstatuje se opravdanost ne malog nezadovoljstvo celokupne ženske javnosti medijskim izveštavanjem o nasilju nad ženama i velika potreba za podizanjem svesti, edukacijom i boljim razumevanjem nasilja nad ženama u medijima. Ova analiza je prva linija otpora stereotipnoj, mizoginoj medijskoj konstrukciji fenomena nasilja nad ženama koja sadrži dobre i loše medijske primere i završava se kompletom preporuka o pravcima edukacije medijskih poslenika za bolje razumevanje prolematike rodno zasnovanog nasilja.
ISBN 978-86-7728-202-8
COBISS.SR-ID 200280332
Ključne reči: Nasilje, žene, mediji, rodni stereotipi, hegemonistički maskulinitet, tolerisano nasilje, femicid, medijsko traženje neposrednih uzroka nasilja, romantizovano nasilje, mediji kao proizvodi i kao proizvođači društvenih odnosa

http://www.rs.undp.org/content/serbia/en/home/library/poverty/kvalitativna-analiza-medijskog-izvetavanja-o-nasilju-nad-enama-u/

Žene u medijima: 2010 u Srbiji
Women representation in media

Mršević Z., (2011),
Ed, Dragana Popović,
Zbornik predavanja sa kursa Politike rodne ravnopravnosti, 69 – 95
Ženske studije, Beograd
Genero,12/2008 ISSN 1451 2203

Medijski pristup rodno zasnovanom nasilju

Mršević Z., (2012),
Temida, vol 15, 1:101:116
Viktimološko društvo Srbije, Beograd
ISSN 1450-6637
COBISS.SR-ID 140099335
UDK 343.98
DOI10.2298/TEM1202101M

Grafiti

The Beauty of graffiti

Mršević Z., (2015),
Ed: Andreea Lazea, Art, Society, and Politics in (Post) Socialism, 147-190
West University, Timisoara
ISBN 978-973-125-470-8

The author presented a series of anonymous interventions in the form of witty “restorations” of the worst hatred contents, funny correspondence, new paintings opposing the hatred, and more beautiful pictures. Thus she discovered the existence of some kind of wild – although unfinished – but certainly attractive, urban beauty. She was faced by the beauty of creation, and it was a moment of enlightenment, when she realised the difference between the power of creativity and violence. The capacity of creativity stood opposed to destruction and violence, actors of creation versus violence as demolition. She opted, naturally, for the power of creation, disagreeing with those who think all graffiti is simply an ugly and unacceptable way of dirtying the city’s spaces and buildings. Graffiti messages expressing anti-Semitism, Territoriality, Right-wing sentiments, Misogyny, Homophobia, etc., belong to the domain of hate. Artistic, Loving, Acknowledging, Images/Murals belong to the domain of beauty, while Left-wing, Football-related, and Politically-oriented pieces are aesthetically neutral and might be placed within beauty or hate domains on an individual case-by-case basis.

Key words: graffiti, artistic graffiti, legal and illegal graffiti, how to combat hate graffiti

Maloletni autori grafita mržnje

Mršević Z., 2015
Juvenile Hate Graffiti Makers
Ed., Ivana Stevanović, U: Maloletnici kao učinioci i žrtve krivičnih dela i prekršaja, str. 205 – 215
Institut za kriminološka i sociološka istraživanja, Beograd.
ISBN 978-86-83287-85-7
COBISS.SR-ID 215317516

Grafiti kao lingua franca globalne kulture

Mršević Z., 2015
Graffiti as a lingua franca of global culture
Ed., Veselin Vukotić, Danilo Šuković, u Globalizacija i kultura, str. 198 – 203
Institut društvenih nauka, Beograd
ISBN 978-86-7093-157-2
COBISS.SR-ID 215153676

Kriminologija ulicnih grafita - Criminology of street graffiti

Mršević Z., 2013
Ed.: V. Leposava Kron, Kriminal, država i harmonizacija sa evropskim standardima, 111-124
Institut za kriminološka i sociološka istraživanja, Beograd.
ISBN 978-86-83287-67-3
COBISS.SR-ID 198666508

Ulični grafiti - između amnestije naše dece i moralne panike
Street Graffiti – Between Amnesty of Our Children and Moral Panicking

Mršević Z., (2012),
Street Graffiti – Between Amnesty of Our Children and Moral Panicking
Bezbednost, vol. 54, 2:7-22.
Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srbije, Beograd
UDK 343+351.74/75(05)
YU ISSN 0409-2953
UDK – 003.6.079 : 177.82 : 364.632 – 053.6

Borba protiv grafita mržnje kao deo feminističke eko agende

Mršević Z., (2012),
Ed. Drezgić, R. Ekofeminizam, nova politička odgovornost. 223 – 246t
Univerzitet u Beogradu
Institut za filozofiju i društvenu teoriju
ISBN 978-86-82417-33-0
COBISS.SR-ID 192589324

Prava transrodnih osoba

Pogovor. 221-225

Mršević Zorica, 2021.
U: A. Crnogorac (Ed.), Trans Balkan - 100 portreta, priča, života.
Beograd: Službeni glasnik.
ISBN 978-86-519-2684-9

Izlažu se različiti pristupi razumevanju fenomena transrodnosti, sa stanovišta medicine, prava, aktivizma, sociologije, kriminologije, sporta, penologije, medija, politike, ezoterije, akademije, monoteističkih religija. Afirmiše se pravo da se žive svoji autentični životi, jer su svi ljudi jednakovredni mada istovremeno različiti u svojoj prirodnoj posebnosti kao individue. Tekst Pogovora poziva na poštovanje hrabrosti trans osoba i svega što čini njihovu egzistenciju specifičnom i autentičnom.

Ključne reči:Fotografije, transrodne osobe, Balkan, stereotipi, izvan rodne binarnosti

https://www.danas.rs/bbc-news-serbian/lgbt-i-balkan-foto-monografija-trans-balkan-105-portreta-ljudskih-prica-i-sudbina-trans-osoba/

https://sr.wikipedia.org/sr-el/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81_%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BD

Depatologizacija trans identiteta, 60-78.

Mršević Z., 2020.
Glasnik Advokatske komore Vojvodine. vol (XCII) 92-1:60-78. ISSN 0017-0933 eISSN 2683-5967 DOI: 10.5937/gakv92-25680 Novi Sad: Advokatska komora Vojvodine

Ključne reči: trans i rodno različite osobe, tranfobično nasilje, modifikacije zdravstvene zaštite, lična dokumenta, nova Međunarodnu klasifikacija bolesti - ICD 11

 

Transrodno lice pravde, str. 285

Mršević Z., (2017),
Beograd: Institut društvenih nauka.
ISBN 978-86-7093-167-1
COBISS.SR – ID 244871692


Knjiga “Transrodno lice pravde” je podeljena na Opšti i Posebni deo, od kojih se u prvom delu nalaze poglavlja posvećena društvenom položaju transrodnih osoba i promenama njihovog pravnog statusa. Društveni položaj obuhvata i nalaze antropoloških i istorijskih studija npr. antički mit o Kajnidi, transrodnost u devetnaestom veku, osvrt na još uvek postojeće tradicionalne oblike transrodnosti u dvadeset i prvom veku,ali i primere iz domaće književnosti, dok se najviše pažnje kod karakteristika društvenog položaja transrodnih osoba poklanja antitrans nasilju u ambijentu hegemonističke i toksične muškosti. Promene pravnog statusa transrodnih osoba obuhvata brojne i vrlo dinamične globalne promene koje se dešavaju na svim kontinentima. Njihov zajednički pravac kretanja ide od priznavanja promene pravnog statusa transrodnih osoba koje su prošle hormonalno operativni proces tranzicije ka omogućavanju te promene samo u skladu sa životnim stilom i ličnim osećajem identiteta uz napuštanje medicinskih aspekata tranzicije u vidu operacije i dijagnoze.

U Posebnom delu izlaže se položaj transrodnih osoba u dva rigidna rodno binarna sistema današnjice, u sportskim takmičenjima koja su tradicionalno rodno odvojena i zatvorskim sistemima rodno separatnog izdržavanja kazne. Režim rodne binarnosti olimpijskog sporta postepeno se ublažava počevši od štokholmskih konsenzusa i deklaracije 2003 i 2004, koji su pod određenim uslovima omogućavali takmičenje operisanim transrodnim sportistima, da bi odluka Međunarodnog olimpijskog komiteta iz 2011 omogućila pod uslovom određenog hormonskog statusa učestvovanje i transrodnim osobama u skladu sa njihovim identitetom, bez operacije. Ove promene se oslanjaju na inkluzivnost i nediskriminativnost sporta i motivisane su poštovanjem ljudskih prava transrodnih sportista. Autorka izražava svoju zabrinutost u pogledu budućnosti ženskog sporta a samim tim i sporta uopšte, koji prodorom trans žena možda može da ode u pravcu sve većeg potiskivanja žena iz sporta.

U okviru drugog rigidno binarnog sistema, izlažu se komparativno pravna rešenja iz većeg broja zemalja smeštaja i tretmana transrodnih osoba a izdržavanju zatvorske kazne. Svet globalno još uvek ne poznaje univerzalno najbolji sistem, ali je važno da se preduzimaju eksperimenti i pokušaji da se položaj transrodnih osođenika, posebno trans žena u zatvorima, popravi različitim merama institucionalnog karaktera koje idu od posebnih odeljenja za LGBT osobe, do individualnih programa zaštite od nasilja i maltretiranja. U tome su najbolji primeri Škotske, Italije i Kalifornije, sa konstatacijom da je najgora situacija ignorisanje problema. Rad se završava izlaganjem situacije u Srbiji, i predlozima pravaca mogućih zakonskih promena.

Indivudualizam transrodnog subjekta 93 – 117.

Mršević Z., (2017),

In: Individualizam
Ed,: Suzana Ignjatović, Aleksandar Bošković
Beograd: Institut društvenih nauka
ISBN 978-86-7093-192-3
COBISS.SR-ID 247980044
U ovom radu se prezentira analiza kompleksne društveno rizične situacije individualnog transrodnog subjekta. Sa stanovišta hegemonističke muževnosti, transrodno telo je nedopustiva individualna devijacija onoga ko se percipira kao slab, nemuževan muškarac, što se sa tog stanovišta shvata kao vid izdajničkog zanemarivanja muške fizičke snage i napuštanja muške socijalne dominacije, ukratko, muškosti. Od prvog trenutka kad transrodni subjekt započne život u skladu sa sopstvenim individualnim rodnim identitetom, tim činom individualizacijskog iskoraka iz kamuflirajuće kolektivne zone binarnog rodnog komfora, ulazi u moralni i pravni vakuum nezaštićenosti i izloženosti ostrakizmu. Rodno neusaglašeni ljudi tj. oni koji kategorijalno i lično ne pripadaju binarnoj podeli na žene i muškarce, stalno su među najugroženijim članova LGBT zajednice svuda u svetu pa i u Srbiji - među onima za koje postoji najveća verovatnoća da će ih tući, silovati, i ubijati, da će biti kriminalizovani i označeni kao devijantni, za koje postoji najveća verovatnoća da će završiti u psihijatrijskim bolnicama i zatvorima, kojima najčešće uskraćuju stanovanje, zaposlenje i zdravstvenu zaštitu, koje u mladosti najčešće odbacuju i maltretiraju i porodica i škola i vršnjačka sredina, a kad odrastu nalaze se među onima za koje postoji najveća verovatnoća da će im oduzeti sopstvenu decu, da će biti beskućnici, lica bez ličnih dokumenata, stalnog mesta boravišta. Ovo je posebno izraženo u situacijama intersekcionalnosti/ukrštanja sa drugim grupama svoje socijalne i identitetske pripadnosti, npr. rasom, siromaštvom i sl.

Ključne reči: transrodno telo, individualizam, hegemonistička muškost, trans žene, marginalizacija, diskriminacija, rodno zasnovano nasilje

Trans u zatvoru

Mršević Z., (2016),
Optimist br 29 HIV epidemija u Srbiji, 23-25
ISSN 2217-6756
COBISS.SR-ID 186184972

Međunarodni Olimpijski komitet o inkluziji transpolnih osoba u sportska takmičenja

Mršević Z., (2015),
Ur., Ivanka Gajić, Sport, zdravlje, životna sredina, 106 – 112
Fakultet za sport, Univerzitet Union – Nikola Tesla, Beograd
ISBN 978-86-6385-009-5

Od prvih naučnih i pravnih koraka u identifikovanju ljudi koji se ne uklapaju u binarnu žensko mušku polno/rodnu podelu proteklo je dosta vremena i desile su se mnoge promene od kojih će u ovom radu biti reči o trendu njihovog uključivanja u sportska tamičenja na ravnopravnoj, nediskriminativnoj osnovi. Kako je i Srbija u procesu sagledavanja potreba za donošenje jednog opšteg Zakona o rodnom identitetu, ta problematika postaje aktuelna i u našoj sredini. Zahtev da sport dosledno bude inkluzivan i nediskriminativan doveo je na početku druge dekade 21. veka do uključivanja transpolnih osoba u sportske aktivnosti, od nivoa koledžskog sporta do olimpijskih igara. Izražena je zabrinutost u pogledu mogućeg, postepenog potiskivanja bioloških žena iz takmičarskog sporta uopšte. Takođe, atraktivnost sportske slave i prateći finansijski aspekti možda mogu da dovedu i do pojave novih „evnuha dvadeset prvog veka“, gonjenih siromaštvom ili zbog pogrešno shvaćenih državnih „interesa“ za promociju na sportskom planu po svaku cenu.

Ključne reči: nebinarni rodni identiteti, trans* osobe, inkluzivnost i nediskriminativnost sportskih takmičenja, Vašingotnska pravila, Štokholmski konsenzus i deklaracija, Odluka Međunarodnog olimpijskog komiteta iz 2011.

Transgender prisoners

Mršević Z., (2016),
Ed., Đorđe Đorđević & others, Archibald Reiss Days, Volume 1, 150-160
Academy of Criminalistic and Police Studies, Belgrade
ISBN 978-86-7020-356-3
COBISS.SR-ID 226081548

The subject is theoretical review of position of transgender persons serving prison sentences. The text aims to raise the level of knowledge about the existence of high exposure to violence and sexual abuse of that group and to offer answers to some of the issues of crucial importance, for example, once when in prison, where they are supposed to be placed, among women or men, and could they upon request, change sex while in prison. The text presents and argues possible legal solutions, relying on legal comparative answers to basic questions of prison accommodation of transgender prisoners: in accordance to their acquired (desired, or wished) rather than to their anatomical, biological gender. How to protect them of violence, how to answer to demands of transgender people to continue hormone treatment started before serving a prison sentence, as well as on their request to begin with the process of gender reassignment process while in a prison. In situation where there is a significant lack of research data documenting involvement of trans issues in the contemporary security studies, it opens a lot of room for improvement in that area. Although it seems easy to continue ignoring penological aspects of transgender issues, failure to discuss raising level of respect for human dignity in the prison system of Serbia would be irresponsible. Especially given that this group, while becoming visible in our society after legalized process of gender reassignment within the health system of the Republic of Serbia, financed by the health funds, at the same time becomes subject of further discrimination and violence.

Key words: Transgender prisoners, gender identity, sex reassignment surgery, hormone treatment, sexual violence, human dignity

Tretman transrodnih osuđenika u Evropi: tertium (genus) non datur

Mršević Z., (2016),
Ur., Đorđe Đorđević, Evropske integracije Tom 3, 443-479
Kriminalističko policijska akademija, Beograd
ISBN 978-86-7020-355-6
COBISS.SR-ID 225803276

The paper analyzes European examples of prison treatment of transgender prisoners. There are differentiated two different categories of transgender convicts: the one which consists of persons who have completed the gender reassignment surgery (sex change), and the second consists of those who in the broadest sense, can be called "preoperative", who in fact are in various stages of hormone therapy. While for the members of the first group mainly there is no doubt to be treated in accordance with their newly gained gender, especially in countries where the transition process include personal documents replacement, the major problem is of those whose gender identity differs from their still completely other anatomy. Their prison treatment is generally not solved by legal regulations. Somewhere the regulations are public policy documents, e.g. in Scotland. In Italy there is one Action Plan and one Ministerial Decree, as well as the practice of some prisons. The article details the cases of treatment of transgender prison convicts in France, Germany and Spain, as models of good intentions and probably of good practices in the make. Examples of Bulgaria and Turkey are listed as negative examples of the lack of any legal regulation which obviously open the way for large scale violence and discrimination against transgender convicts.

Key words: European examples, treatment of transgender prisoners, two different categories of transgender convicts, transition process, Scotland, Italy, Grance, Germany, Spain, Bulgaria, Turkey

Transrodni osuđenici u američkim zatvorima

Mršević Z., (2016),
Revija za kriminologiju i krivično pravo, Vol. 54. no. 1:85-110
Srpsko udruženje za krivičnopravnu teoriju i praksu
Institut za kriminološka i sociološka istraživanja, Beograd
ISSN 1820 – 2969
COBISS.SR-ID 116488460

Rezime. Za transrodne osobe se može generalno konstatovati da sve vrste lišenja slobode u pritvorskim i zatvorskim institucijama kao i sabirnim centrima za migrante, predstavljaju ozbiljnu opasnost za njihove živote, fizički i mentalni integritet, ljudsko dostojanstvo i opštu dobrobit. Kako su transrodne osobe postale glasnije u odbrani svoje bezbednosti i svojih prava, američki zatvorski sistem koji smešta osuđena lica po konvencionalnoj binarnoj rodnoj podeli počeo je da se suočava sa brojnim izazovima. Transrodni osuđenici koji su pretrpeli nasilje i maltretman često su smešteni u samice, što je mera, iako namenjena njihovoj zaštiti, u stvari ozbiljna kazna. Izolacija uzima ogroman psihološki danak, a predstavlja i povećan riziku od napada od strane stražara. Otvoreno je pitanje kako da se prilikom smeštaja rešava situacija očigledne kontradikcije između njihove službene rodne pripadnosti i njihove spoljašnjosti i rodnih aspiracija. Otvoreno je i pitanja početka, i/ili nastavka hormonalno operativnog procesa rodnog prilagođavanja za vreme izdržavanja zatvorske kazne. U tekstu se navode test sudske odluke, zakonska rešenja na federalnom nivou i u Kaliforniji, studija nedavnih slučaja, kao i alternativna mogućnost smeštaja transrodnih u GBT čaure, tj. posebna zatvorska krila namenjena transrodnim ženama i gejevima.

Ključne reči: transrodne žene u zatvoru, hormonska terapija, test sudske presude, seksualno nasilje, GBT čaure, Rikers Ajlend

Comparative change in the legal status of transgender persons

Mršević Z., (2016),
Facta Universitatis, Vol. 14. no. 1: 115 – 132
Institut za kriminološka i sociološka istraživanja Beograd
University of Niš, Niš
ISSN 1450-5517 (print)
ISSN 2406-1786 (online)
COBISS.SR-ID 138066439

The experiences of other countries from around the world, show that there is no only one and the same, everywhere applicable scenario of legal changes in terms of regulating the status of transgender people. The process most commonly begins by providing gender reassignment hormonal surgery procedures, which necessarily are followed by legal recognition of newly gender identity. The next step necessarily implies the need to enact legislation to regulation the so-called social gender or gender identity, according to the right to self-determintation of transgender persons, which is unrelated to previously undertaken medical treatment and gender reassignment surgery. Some countries have gone far in implementation of this third step, while others have not taken even not the first steps. Notably, different initiatives and events may be observed worldwide, many of which constitute the necessary “first steps” aimed at increasing the social acceptanced of gender diveristy. These steps may seem small and insufficient, but they are actuallt huge and significant in breaking the sanctity of the binary gender division and accepting specific transgender individuals. All steps are based on the need to protect all people, incuding transgender people from discrimination, violence, different forms of victimization, and other impacts of neglecting gender identity. Once gender identity becomes legally protected, it is possible to gradually build procedures and other types of legal protection mechanisms designed for all people whose gender identity differs from the rigid binary division into women and men, as the only identity options. In Serbia there is still a significant lack of legal regulations of status of transgender persons, which implies that there is much room for improvement in this area. While it would be easy to keep ignoring this issue, it would be irresponsible to exclude transgender persons from analysis of social phenomena involving marginalization and victimization.

Key words: transgender, gender identity, gender mark change in identification documents, first steps

Transgender women in prisons

Mršević Z., (2016),
Ed., Ivana Stevanović Krivične i prekršajne sankcije i mere, str. 259 – 269
Institut za kriminološka i sociološka istraživanja Beograd
ISBN 978-86-83287-90-1
COBISS.SR-ID 223617548

This paper deals with transgender women who, because their personal documents marked them as male, have been placed in men’s penitentiaries, in which they are possibly exposed to violence and sexual abuse. The obvious discrepancy between their outer presentation as women and their identification documents, by which transgender women are officially still listed as male, requires a search for solutions as to their specific treatment in the prison system. This paper aims to compare legal models of best practices, as well as answer basic questions on accommodating transgender women according to their desired gender identity, their protection from violence, responding to the need of transgender women to continue hormone treatment started prior to beginning their prison sentence, and their application to begin the process of gender reassignment surgery while serving their sentence. The paper focuses on various solutions to protect the human rights and dignity of this specific prison population, such as separated wards – for example, GBT pods for their protected housing – or protective, non-discriminatory treatment within general prison population.

Keywords: trans women in prison, sexual violence, human rights of transgender women, special prison wards – GBT pods, protective treatments, Rickers Island, Solicciano

Laki Edi – transrodni Viking

Mršević Z., (2014),

http://www.transserbia.org/resursi/biblioteka/636-laki-edi-transrodni-viking

Zaštita rodne ravnopravnosti, Zaštita prava transseksualnih osoba, Zaštita od rasizma i antiromskih aktivnosti, 63 -107.

Mršević Z., (2013)
Ed., Stefan Purner, Praktični uvod u Evropske standarde protiv diskriminacije
IRZ-Deutsche Stiftung fur internationale rechtliche Zusammenarbeit, Nemačka fondacija za međunarodnu pravnu saradnju, Beograd.

U ovom tekstu autorka analizira presude Ervropskog suda za ljudska prava u Strazburu koje se odnose na zaštitu rodne ravnopravnosti, zaštita prava transsksualnih osoba i zaštitu od rasizma i antiromskih aktivnosti . Sva tri tematska poglavlja obrađena su s obzirom na isticanje zaštićeni pravnih vrednosti, značaj zaštite tih pravnih vrednosti u regionu, uz prezentiranje informacije o slučajevima, tj faktičkim događajima na koje se odnose presude, kao i pravnom značaju slučajeva u svetlu promena pravni shvataja, tj onoga šta te presude donose kao novinu, uz rezime najvažnijih činjenica slučajeva.

Transseksualne osobe i porodica - između diskriminacije i inkluzije

Mršević Z., (2013),
Temida, vol 16, 2 : 57-73
Ključne reči: transseksualne osobe, porodični odnosi, brak, roditeljstvo, Evropski sud za ljudska prava, Evropski sud pravde, pravni status, načelo relevantnosti novostečenog pola, načelo pravnog kontinuiteta

Kriminalci ili žrtve kriminalaca – transseksualne osobe
Criminals of victims of crime – transsexuals

Mršević Z., (2011),
Revija za kriminologiju i krivično pravo, vol. 49, 2/3 : 341-356.
ISSN 1820-2969
COBISS.SR-ID 116488460

Promena pola iz medicinskih razloga
Medical reasons for sex reasignment

Mršević Z., (2011),
Ed. Stevan Lilić, Perspektive implementacije evropskih standarda u pravni sistem Srbije. 271 – 283.
CIP –340.137(4-672EU:497.11)(082)
ISBN 978-86-7630-341-0

Pravni i politički aspekti transseksualnosti

Mršević Z., (2012),
Zbornik predavanja Pravo i politika, vol V, 1:64-81
Fakultet za evropske pravno političke studije, Novi Sad
ISSN 1820-7529UDK 34 (32)

Presude Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu u korist transseksualnih osoba

Mršević Z., (2012),
Strani pravni život, vol 54, 2: 332-348
Institut za uporedno pravo, Beograd
ISSN 0039-2138
COBISS.SR-ID 86244103

Transpolne osobe u međunarodnim sportskim takmičenjima - Transsexual persons in international sport competitions

Mršević (2013),
Strani pravni život, vol 55, 1: 134-150
Institut za uporedno pravo, Beograd
ISSN 0039 21 38
COBISS.SR-ID 86244103

Ljudska prava

Klimatske promene i upravljanje migracijama 26-27.

Mršević Z. i Janković S., 2021.
U: Pravni i društveni odgovori na klimatske promene – novi strateški okvir u Srbiji.
Ur: dr Sofja Nikolić Popadić & dr Marko Milenković.
Beograd: Institut društvenih nauka.
ISBN: 978-86-7093-249-4

Izlaže se neophodnost pravnih promena kao jedan od humanih odgovora na migracije izazvane klimatskim promenama. Danas je uveliko globalno razvijena svest da nisu samo oružani sukobi uzrok migratornih kretanja, već i drastično osiromašenje izazvano prirodnim katastrofama i klimatskim promenama.. U svetu je trenutno oko 82,4 miliona ljudi prinuđeno da živi van svojih domova i da ima status izbeglih i raseljenih lica, što je više nego ikada ranije, Mnogi od njih su pobegli od gladi i totalno ugrožene egzistencije do kojih su dovele klimatske promene i njima prouzrokovane prirodne katastrofe. A klimatske promene nisu samo iza učestalih prirodnih katastrofa, i ruiniranih i onemogućenih privrednih aktivnosti čitavih regiona, kao što je na primer podsaharska Afrika, već takođe i oružanih sukoba koji u njima izbijaju. Uzročno posledični krug generisanja kontinuiranih talasa izbeglica je tako zaokružen na liniji klimatske promene, prirodne katastrofe, ratovi, devastirane privredne aktvnosti, ugrožena elementarna egzistencija stanovništva. Zbog toga je upravljanje migracijama jedan od prioritetnih, neophodnih humanitarnih odgovora zapravo i na klimatske promene.

Sagledani su postojeći izazovi, ali i uticaji niza momenata koji imaju kapacitet poboljšanja socijalne integrisanosti te populacije: npr. drugi mandat premijerke otvorene lezbejke, redovno održavanje prajd marševa u Beogradu, Merlinka festivala, kontinuirano funkcionisanje Prajd info centra u centru Beograda još od 2018., kao i aktivnosti niza organizacija civilnog društva koje se bave ljudskim pravima LGBTI populacije. Konstatovana je znatna spremnost opšte populacije da uđe u razne poslovno-privatne odnose sa LGBTI osobama, jasno je većinsko neslaganje ispitanih lica sa negativnim stavovima koji postoje u javnosti o LGBTI populaciji, i medijskom i političkom diskursu, kao i slaganje sa pozitivnim stavovima koji su dobili značajnu, nadpolovičnu prihvaćenost ispitanih lica. Važno je da LGBTI osobama treba omogućiti registrovano partnerstvo kao oblik zasnivanje porodičnih zajednica, da u školama treba da se uči o ljudskim pravima i dostignucima LGBTI populacije, da zaštita LGBTI populacije od fizičkog nasilja i diskriminacije mora da bude doslednije sprovedena, da je zadatak države je da omogući redovno i bezbedno održavanje parada ponosa. Za 97.4 posto ispitanika opšteg uzorka kao najvažniji zakon je ocenjen Zakon o istopolnom istopolnim zajednicama, dok je za 95.3 posto ispitanih najvažniji Zakon o rodnom identitetu.

Ključne reči:migratorna kretanja izazvana klimatskim promenama, pravni odgovori, saradnja EU i Srbije, radne dozvole, putne isprave

http://idn.org.rs/wp-content/uploads/2021/11/IDN_Knjige_sazetaka_Klimatske_promene-final.pdf

Stepen društvene integrisanosti LGBTI populacije u Srbiji.

Mršević Z., 2021
Beograd: Geten.

Fokus istraživanja je na društvenoj integrisanosti LGBTI osoba a ne na postojanje društvene distance. Uprkos kontinuiranog postojanja viktimizacije nasiljem i diskriminacijom, posebno mladih LGBTI+ osoba, rezultati istraživanja dekonstruišu neke stereotipe i predrasude ukazujući da postoji i trend promena povoljnih po LGBTI osobe. Intervjuisanje putem online upitnika i putem direktnog ličnog kontakta je obavljeno od 1. februara do 30. aprila 2021. godine. Istraživanje je obuhvatilo dva odvojena upitnika, prvi za opštu, većinsku populaciju koji se zasniva na prilagođenoj Bogardusovoj skali socijalne distance konstruisane za ispitivanje i merenje socijalne distance kroz stepen spremnosti ispitanih osoba da prihvate razne vrste socijalnih interakcija sa pripadnicima ispitivane socijalne grupe. Pored toga, radi autentičnog, preciznog utvrđivanja stepena integrisanosti LGBTI+ osoba i posebno, utvrđivanja mogućih pravaca i aktera poboljšanja, primenjen je drugi upitnik namenjen za manjinsku populaciju samoidentifikovanih LGBTI+ osoba da se ispitaju njihova lična iskustva, stavovi i ocene o sopstvenom položaju i ostvarivanju prava u Srbiji. Istraživanje je obuhvatilo zbirno ispitanika/ca iz obe grupe u ukupnom uzorku od 1151 osoba: 687 punoletnih osoba iz tzv. opšte populacije (249 muškaraca i 438 žena) i 464 punoletnih osoba samoidentifikovanih kao pripadnica/pripadnika LGBTI+ populacije (237 žena 227 muškaraca).

Sagledani su postojeći izazovi, ali i uticaji niza momenata koji imaju kapacitet poboljšanja socijalne integrisanosti te populacije: npr. drugi mandat premijerke otvorene lezbejke, redovno održavanje prajd marševa u Beogradu, Merlinka festivala, kontinuirano funkcionisanje Prajd info centra u centru Beograda još od 2018., kao i aktivnosti niza organizacija civilnog društva koje se bave ljudskim pravima LGBTI populacije. Konstatovana je znatna spremnost opšte populacije da uđe u razne poslovno-privatne odnose sa LGBTI osobama, jasno je većinsko neslaganje ispitanih lica sa negativnim stavovima koji postoje u javnosti o LGBTI populaciji, i medijskom i političkom diskursu, kao i slaganje sa pozitivnim stavovima koji su dobili značajnu, nadpolovičnu prihvaćenost ispitanih lica. Važno je da LGBTI osobama treba omogućiti registrovano partnerstvo kao oblik zasnivanje porodičnih zajednica, da u školama treba da se uči o ljudskim pravima i dostignucima LGBTI populacije, da zaštita LGBTI populacije od fizičkog nasilja i diskriminacije mora da bude doslednije sprovedena, da je zadatak države je da omogući redovno i bezbedno održavanje parada ponosa. Za 97.4 posto ispitanika opšteg uzorka kao najvažniji zakon je ocenjen Zakon o istopolnom istopolnim zajednicama, dok je za 95.3 posto ispitanih najvažniji Zakon o rodnom identitetu.

https://www.transserbia.org/images/2021/dokumenta/Stepen_drustvene_integrisanosti.pdf

Ključne reči:istraživanje društvenog položaja LGBTI osoba, Srbija 2021, trendovi integracije, prihtsavljivost poslovno prijateljskih odnosa, afirmisanje pozitivnih stavova, odbbacivanje negativnih stavova, potrebni zakoni o istopolnim zajednicama i rodnom identitetu

Build Back Better, 653-666.

Mršević Z., Janković S., 2021
In: Protection of Human Rights Right to Life, Ed Zoran Pavlović, Ivana Stefanović, Novi Sad: Provincial Protector of Citizens –Ombudsman & Beograd: Institute of Criminological and Sociological Research.
ISBN 978-86-89417- 13-5PZG 978-86-80756-43-1 IKSI

Ljudski životi su vanrednim situacijama daleko ugroženiji povećanjem multiplikovanih rizika, nego što je to slučaj kada je stanje redovno. Zbog toga je u tekstu podvučena neophodnost usvajanja i primene koncepta “build back better”, što znači uočavanje propusta koji su doveli do ljudskih gubitaka i drugih teških posledica, njihovo poboljšanje, sa kritičkim pogledom unazad, aktivnostima preduzetim u sadašnosti, čime se postiže sprečavanje ili bar ublažavanje, nastupanja posledica vanrednih situacija u budućnosti. Ne radi se samo o poboljšanjima fizičko tehničkog tipa, jer se zajedno sa uočavanjem nedostataka tog tipa, uočavaju i nedostaci u društveno organizacionom, političkom smislu. U pogledu zaštite i spasavanja ljudskih života, posebno je naglašena nužnost predviđanja i prevencija tzv. „crnih labudova“ kao najneočekivanijih disfunkcija, odnosno totalnih „iskakanja iz normale“, ali i oružanih sukoba i prirodnih nepogoda katastrofičnih razmera. Prihvatljiva rešenja nude međunarodni standardi, npr. sadržani u dokumentima Hjogo i Sendai, koji takođe naglašavaju neophodnost dosledne primene koncepta „build back better“. Njegova primena neophodna je u svim fazama vanrednih situacija, za vreme i posle nastupelih događaja tj. u fazi oporavka i rekonstrukcije, sa perspektivom budućeg važenja u preventivi budućih sličnih vanrednih situacija. Naučene lekcije su ujedno najdragocenija osnova primene principa “build back better” kao mogućeg konteksta efikasne zaštite i spasavanja ljudskih života

Ključne reči: Izgradi bolje nego što je bilo, propusti, ljudski gubitci, materijalne štete, kritički pogled unazad, sprečavanje i ublažavanje, crni labudovi, neočekivane disfunkcije

http://www.iksi.ac.rs/izdanja/yearbook_novi_sad_2021.pdf


Analiza uslova i načina ostvarivanja biomedicinski potpomognute oplodnje u Srbiji. Beograd: Labris. str 38

Zorica Mršević, 2020.
Biomedicinski potpomognuta oplodnja (BMPO) je grana medicine koja leči neplodnost u slučajevima kada je uzrok nemoguće otkloniti, tako da se on mora zaobići. BMPO je u humanu reproduktivnu medicinu zvanično ušla 1978.godine kada se rodila prva beba nastala na ovaj način. Od tada za preko tri decenije primene, broj beba začetih na ovaj način prešao je 5 miliona, da bi u periodu dužem od 40 godina taj broj dostigao više od osam miliona beba rođenih procedurom vantelesne oplodnje. Tematski, tekst obuhvata sleeće oblasti: Feminizam, Ko ima pravo na BMPO, Surogat materinstvo, Embrioni, Istorijat razvoja BMPO u Srbiji, Poređenje zakonskih odredaba od 2009 do 2017, Vojvodina, Pandemijske mere i BMPO Obustave, prekidi, nastavak funkcionisanja Kovid i ulazak u program, donorstvo reproduktivnih ćelija, pojam i načela, Ko daje Ko prima, Banka reproduktivnih ćelija, tkiva i embriona, Uslovi, restrikcije i zabrane, Anonimnost donacije, Pravo deteta na identitet, psihološka situacija žena u procesu BMPO, Dijagnoza, strah, neizvesnost, tuga, krivica Šta se nikada ne govori, Vantelesna oplodnja, stres, neuspešni pokušaji, tuga, izolacija, odustanak, različito reagovanje žena i muškaraca, Podrška zakonodavca, LGBT roditeljstvo u svetlu novog zakona o BMPO i pratećih zakonskih akata, Kritička analiza opšte situacije LGBTI roditeljstva LGBTI roditeljstvo de lege ferenda (potrebne zakonske promene).

Ključne reči: Biomedicinski potpomognuta oplodnja, neplodnost, banka reproduktivnih ćelija, tkiva i embriona, Srbija novi propisi, LGBT roditeljstvo, pravo deteta na identitet, potrebne de lege ferenda zakonske promene

Položaj lezbejki i trans žena u vreme pandemije korona virusa.

Zorica Mršević, 2020.
A11 inicijative. 14.april. U tekstu se analizira društveni kontekst perioda pandemijskih mera u Srbiji (mart – april 2020). Konstatuje se vrlo uočljiv porast hostiliteta prema svima drugima i različitima, delimično zahvaljujući i netolerantnom javnom diskursu ponekih zvaničnika, a delimično i usled opšte situacije. U njoj su glavne karakteristike bile intenzivirana anksioznost, neizvesnost usled višestruko otežanih uslova života za sve, širenja zaraze i straha od nje, ograničenosti izlazaka i obavljanja redovnih aktivnosti, kao i usled tipičnog mehanizma traženja „krivca“ za opšte nedaće i sl. Navodi se da situacija širenja zaraze kovid virusom, pogađa intenzivnije i drugačije lezbejke i trans žene kao pripadnice nevoljenih „drugih“. Lezbejke i trans žene u ovoj specifičnoj situaciji najčešće nisu diskriminisane i marginalizovane samo zbog svoje seksualne orijentacije i rodnog identiteta, već su ne retko i u intenziviranoj intersekcionalnoj situaciji nepovoljnih i diskriminatornih okolnosti (takođe tipične za te grupe), zbog svoje nezaposlenosti, siromaštva, beskućništva, invalidnosti, odbačenosi od porodica, nestabilnih pratnerskih odnosa, lošeg zdravstvenog stanja, uzrasta (i starost i mladost mogu u kombinaciji sa ostalim okolnostima da budu diskriminogeni faktori).

Ključne reči: Lezbejke, trans žene, antipandemijske mere u Srbiji, period mart april 2020

Sinovi ubice majki 464 - 475.

Mršević Z., 2020.
In: Porodica i savremeno društvo – izazovi i perspektive.
Originalni naučni rad.
Ed: Macanović Nebojša.
Banjaluka: Centar modernih znanja.
ISBN 978-99976-761-9-1
UDK:159.923:616.89 DOI:10.7251/ZCMZ2001464M

Ključne reči: brutalnost matricida, sinovi ubice, neizlečeni zavisnici, psihijatrijski bolesnici, nereagovanje institucija, hegemonistički maskulinitet

Depatologizacija trans identiteta, 60-78.

Mršević Z., 2020.
Glasnik Advokatske komore Vojvodine. vol (XCII) 92-1:60-78. ISSN 0017-0933 eISSN 2683-5967 DOI: 10.5937/gakv92-25680 Novi Sad: Advokatska komora Vojvodine

Ključne reči: trans i rodno različite osobe, tranfobično nasilje, modifikacije zdravstvene zaštite, lična dokumenta, nova Međunarodnu klasifikacija bolesti - ICD 11

Izazovi i perspektive „duginih porodica” u Srbiji. 57-77.

Mršević Z., 2020.
Challenges and Perspectives of “Rainbow Families“ in Serbia. 77.
Temida. vol. 23, br. 1, str. 57-77.
ISSN: 1450-6637.

Analiziraju se dva tipa „duginih porodica“, u kojima istopolno orijentisane osobe podižu decu, i onih u kojima deca (najčešće) ili drugi članovi pripadaju LGBT+ kategoriji. Predmet analize ovog rada su specifičnosti izazova i perspektiva oba tipa „duginih porodica“ čija je društvena situacija najčešće okarakterisana viktimiziranošću nasiljem, diskriminacijom, odbacivanjem, stigmatizacijom, marginalizacijom i suočavanjem sa čitavim nizom svakodnevnih uskraćivanja i kršenja ljudskih prava. Posebna pažnja se poklanja situaciji LGBT+ dece kao najvulnerabilnijih i potencijalno najviše izloženih izazovima. Cilj rada je da osim ukazivanja na postojeće izazove, identifikuje strategije i uspešna iskustva osnaživanja i načine (samo)zaštite „duginih porodica“. Metodološki, rad se bazira na najnovijim studijama slučajeva nasilja, podacima i ekspertskim stavovima, kao i relevantnim domaćim, regionalnim i međunarodnim analizama i aktivnostima, vezanih za funkcionisanje „duginih porodica“.

Ključne reči: „dugine porodice“, prvi tip roditelji LGBT+, drugi tip deca LGBT+, izazovi viktimizacje, pravni kontekst, perspektive i strategije delovanja, porodična solidarnost

Zaštita ljudskih prava migrantkinja 35 – 48

Mršević Z., Janković S., 2019.
Zbornik Instituta za kriminološka i sociološka istraživanja, vol 38 - 2 / 35-48
ISSN: 0350-2694
UDK: UDK: 305-055.2-054.73

U tekstu se analizira migracija kao rodno diferencirano profilisan fenomen s obzirom da se položaj migrantkinja znatno razlikuje od položaja muškaraca migranata tokom celog migratornog ciklusa. Navode se dokumentovani rodno diferencirani oblici kršenja ljudskih prava migrantkinja u zemljama porekla, zemljama tranzita i zemljama krajnjeg odredišta; specifičnosti u pogledu pravnih migracionih statusa, sektora u koje migriraju, oblika rodno zasnovanog zlostavljanja koje pretrpe gotovo u svim fazama migratornog ciklusa. Izlažu se faktori koji utiču na migraciju žena, okolnosti koje doprinose posebnoj ranjivosti mnogih migrantkinja i njihovom suočavanju sa rodno zasnovanom diskriminacijom kao uzrokom i posledicom kršenja ljudskih prava. Posebna pažnja poklonjena je standardima ljudskih prava i rodne ravnopravnosti, kao i međunarodnim preporukama zaštite ljudskih prava migrantkinja, kojima se promovišu procedure bezbedne migracije i obaveza poštovanja, zaštite i ostvarivanja ljudskih prava žena tokom ciklusa migracije.

Ključne reči: ljudska prava migrantkinja, rodni aspekti migracija, faktori ženske migracije, bezbedna migracija, međunarodni standardi

https://www.iksi.ac.rs/zbornik_arhiva/zbornik_iksi_2_2019/zbornik_iksi_2_2019_zorica_mrsevic_svetlana_jankovic.pdf

Diskriminacija, roditelji i prijatelji: PFLAG Srbija protiv nasilja u porodici i odbacivanja LGBT dece. 120 - 137.

Mršević Z., 2019.
Ur Bilić Bojan.
U: U mrežama drugosti: intersekcionalnost i LGBT aktivizam u Srbiji i Hrvatskoj.
Novi Sad : Mediterran Publishing.
ISBN 978-86-6391-112-3
COBISS.SR-ID 331597831
342.726-055.3(497.11)
342.726-055.3(497.5)

Model inovativnog aktivizma posvećen pružanju podrške roditeljima LGBT dece je PFLAG grupa za razmenu iskustava sa onim roditeljima koji su prihvatili raznolikost svoje LGBT dece. PFLAG (Parents and Friends of Lesbians And Gays) grupa se sastoji od roditelja, porodice i prijatelja lezbejki i gejeva i namenjena je poboljšanju statusa i društvenom prihvatanju LGBT osoba. Okupljanje PFLAG grupe ima za cilj da podrži LGBT osobe radi zastupanja njihovih prava i stvaranja obrazovne prakse u cilju pokretanja pozitivnog stava javnosti prema LGBT osobama. Aktivnosti PFLAG uključuju politički dijalog sa vlastima i nevladinim organizacijama u Srbiji o pitanjima seksualne orijentacije i rodnog identiteta.

Ključne reči: PFLAG grupa, LGBTdeca, roditelji i prijatelji LGBT osoba, društveno prihvatanje LGBT osoba, politički dijalog, aktivnosti, američki početak.

Huškački govor kao uvod u zločin mržnje. 105 – 122.

Mršević Z., 2019.
U: Human Rights Protection. Zaštita ljudskih prava.
Ur: Pavlović Zoran, Jovanović Slađana.
Novi Sad: Pokrajinski zaštitnik građana - ombudsman
Cobiss.SR-ID 330336007 ISSN 2683-3840

Huškački govor je vrsta govora mržnje koji deluje podsticajno na nasilje i zločin motivisan mržnjom. Radi se o opasnom vidu govora mržnje, jer dolazi od strane, na javno mnjenje uticajnih javnih ličnosti, političkih i verskh lidera, i sastoji se od poruka mržnje, izgovorenog u vreme pojačanih društvenih tenzija i eskalacije društvenih sukoba. Moglo bi se reći da je govor mržnje teorija, a da je zločin mržnje praksa, tj. u praksi sprovedena teorija. Ovaj termin se koristi da inspiriše nasilne manifestacije netolerancije i diskriminacije koje nanose štetu pojedincima, njihovoj imovini i grupama koje same sebe identifikuju kao pripadnike nacionalnih i religioznih manjina, doseljenike, Rome, homoseksualce.

Ključne reči: huškački govor, govor mržnje, nasilje motivisano mržnjom, zločin mržnje

Položaj lezbejki u Srbiji. 618-625

Mršević Z., (2019).
U: Položaj marginalizovanih grupa u društvu.
Ur: Macanović Nebojša.
Banjaluka: Fakultet političkih nauka. Centar modernih znanja.
Beograd: Fakultet za specijalnu rehabilitaciju i edukaciju.
ISBN 978-99976-761-2-2.
COBISS.RS-ID 8131096.
DOI: 10.7251/ZCMZ01196618M

Ključne reči: lezbofobično nasilje, govor mržnje, istopolna partnerstva, opšti položaj LGBTI populacije, izveštaji nezavisnih institucija

Unmarried Couples in Serbia between the Constitution and the laws. 281 – 293.

Mršević Z., (2018).
In., Yearbook. Human rights Protection “From unlawfulness to legality”
Ed., Zoran Pavlović
ISBN: 978-86-89417-08-1 (PZG)
ISBN: 987-86-80756-14-1 (IKSI)

Novi Sad: Pokrajinski Zaštitnik građana. Institut za kriminološka i sociološka istraživanja The object of the paper is to point out that the Constitutional equalization of the marital and extra-marital unions is not followed by the legal provisions of several laws. The differences cause unequal treatment in use of existential human rights of unmarried couples. The status of the extramarital partners is not recognized by the Labor rights Law, the Inheritance Law, the Law on Pension and Disability Insurance the Law on Personal Income Tax the Law on Property Tax.

Key words: unmarried couples, human rights, surviving spouse, inheritance, family pension, constitution, laws, Constitutional Court decision, unmarried couples in comparative law

Shvatanje odgovornosti u judaizmu. 7- 10.

Mršević Z., (2018)
In., Srbija i reformisanje instituta odgovornosti.
Ed., Hajrija Mujović.
Beograd: Institut društvenih nauka.
343.222(497.11)(048) 347.56(497.11)(048)
ISBN 978-86-7093-211-1
COBISS.SR-ID 269116428

Judaizam sa svojih 613 zapovesti je izuzetno zahtevan sistem u pogledu odgovornosti za ponašanje u svim aspektima života. Izabrane su tri grupe odgovornosti: za nenanošenje boli drugome, odgovornost ko(h)ena (sveštenika) i odgovornost za prirodu (za čuvanje šuma, za buduće generacije, za nemešanje biljnih vrsta).

Ključne reči: judaizam, Tora, nenanošenje boli, ekološka odgovornost, odgovornost ko(h)ena

Diskriminacija, roditelji i prijatelji: PFLAG Srbije protiv nasilja u porodici i odbacivanja LGBT dece, 127 - 144

Mršević Z., 2017
U: Na raskršću opresija: intersekcionalnost & LGBT aktivizam u Hrvatskoj i Srbiji
Ur: Bojan Bilić i Sanja Kajinić
Beograd: Centar za kvir studije
ISBN 978-86-918149-3-9
COBISS.SR-ID 252353292

Podrška primarne porodice deci seksualne orijentacije i rodnog identeta, koji se razlikuju od većinskog je neophodan faktor u njihovoj socijalizaciji i društvenoj integraciji. Tom cilju pomažu grupe samopomoći PFLAG koji na osnovu iskustva podržavaju roditelje da se bore protiv nasilja i diskriminacije svoje LGBT dece.

Ključne reči: Model inovativnog aktivizma, roditelji LGBT dece, seksualna orijentacija, rodni identitet, interseksionalnost LGBT osoba, prihvatanje sopstvene dece, bezbednost mladih LGBT osoba

Security as a prerequisite of freedom - (not)efficiency of criminal law protection 201-217

Mršević Z., 2017
In: Sloboda, bezbednost pravo na privatnost. Zbornik radova.
Ed: Zoran Pavlović
Novi Sad: Pokrajinski zaštitnik građana i
Beograd: Institut za kriminološka i sociološka istraživanja
ISBN 978-86-89417-04-3 (PZG)
ISBN 978-86-80756-97-3 (IKSI)
COBISS-SR-ID 318285575

The paper presents an analysis of recent cases of publicly and privately committed homophobic and transphobic violence against LGBT people in Serbia, resulting in essential limitation of personal security, and consequently, reduced freedom and basic rights of the members of this population. Physical violence against persons of non-traditional sexual orientation and non-binary gender identity, as well as hate speech in public discourse, and on the other hand, the impunity of those who committed these acts are the main reasons why a large number of LGBT people live in fear for personal safety, significantly reduced movements, communications, educations and professional aspirations, while conducting a "double" life, and fearing of further victimization, does not report hate crimes cases. Although the Criminal Code contains Article 54a stipulating hate speech and hate crime as aggravating circumstances, to date there has been no one sentenced with a call to that provision.

Key words: Personal safety, reduced freedom, hate motivated crime, hate speech, impunity of perpetrators, nobody sentenced

Jurisprudencija 21. veka – mehanizam za ostvarivanje bolјeg društva 177-193

Mršević Z., 2017
U: „Ukaluplјivanje“ ili prekoračenje granica. Društvene nauke u savremenom dobu
Ur: Goran Bašić, Mirjana Rašević
Beograd: Institut društvenih nauka
ISBN 978-86-7093-196-1
COBISS-SR-ID 251296012

U ovom radu prezentira se analiza uloge i doprinosa teorije prava (jurisprudencije) u izgradnji bolјeg društva 21. veka. Ako širenje lјudskih mogućnosti koje pružaju medicinske, tehnološke, informatičke i druge nauke, ne prati razvoj odgovornosti, i u vezi s tim na pravnoj teoriji zasnovana adekvatna i blagovremena pravna regulativa, negativne posledice po društvo i pojedince mogu anulirati sve dobrobiti takvog napretka. Zato se od pravne teorije 21. veka očekuje da artikuliše solidnu osnovu za normativne odgovore u vidu zakona, podzakonskih normativa, javnih politika, strategija, društvenih planova, i slično. Kao paradigmatične ilustracije, u radu se analiziraju dve tipične pojave današnjice: transrodnost i surogat materinstvo. Obe su ušle u praksu zahvalјujući napretku biomedicinskih nauka, da bi tek dosta godina kasnije počele da na osnovama (uglavnom levičarske) jurisprudencije dobijaju normativno regulativne okvire, iako još uvek daleko od univerzalne prihvaćenosti. Autorka na kraju ukazuje da samo saradnja jurisprudencije sa više grana društvenih nauka i njihova sinergija omogućuje da njihove energije i dostignuća mogu da budu efikasniji u pogledu postizanja neophodne dobrobiti za čovečanstvo.

Ključne reči: OEBS/ODIHR standardi za slobodu javnog okupljanja, Smernice za slobodu javnog okupljanja, projekat „Posmatranje javnog okupljanja“ Misije OEBSa u Srbiji i ODIHRa

 

Pravo na javno okupljanje u Srbiji – stanje i perspektive

Mršević Zorica. 2015.
Institut društvenih nauka, Beograd, str. 238
ISBN 978-86-7093-161-9

Ovaj tekst predstavlja odgovor na naučnu, društvenu i političku potrebu za proučavanjem jednog od osnovnih ljudskih prava današnjice, slobode mirnog okupljanja. Srbija mora da nastavi sa širenjem svojih demokratskih kapaciteta, širenjem prostora slobode a jedan od tih pravaca je sloboda javnog okupljanja. Ona nisu, i ne smeju da budu ekskluzivna privilegija samo onih koji zastupaju stavove koje podržava većina, već mnogo pre, nužna potreba marginalizovanih, nepopularnih manjinskih društvenih grupa. Analiziraju se petnaest problema s kojima se praktična primena ovog prava suočava u Srbiji danas što se detaljno dokumentuje podacima brojnih izvora, od izveštaja državnih organa, nezavisnih institucija, načnoistraživačke produkcije, međunarodnih, naučnoistraživčkih i nevladnih organizacija, do medijskih izveštaja. Pri tom se znatno iskoračuje iz dnevno političke refleksije različitih pro et contraem> političkih diskursa, stavljajući svoj akcenat na analizu postojećih međunarodno-pravnih standarda koji regulišu slobodu javnog okupljanja, naglašavajući da su ti standardi u demokratskim društvima u stalnom porastu u korist slobode okupljanja. Bazirajući se na tome, autorka iznosi niz preporuka od kojih je najvažnija donošenje novog zakona kojim bi se sloboda javnog okupljanja regulisala u skladu sa međunarodnim standardima, pre svega onih sadržanih u OEBS/ODIHR obimnom skupu dokumenata koji formiraju aquis primenljiv u svim državama članicama te organizacije.

Ključne reči: sloboda javnog okupljanja, OEBS/ODIHR standari javnog okupljanja, sindikalni portesti, parade ponosa, predizborne kampanje, odluke Ustavnog suda

OEBS/ODIHR standardi regulisanja javnog okupljanja - primer Srbije. 449- 465

Mršević Z., 2015
Urednice Mina Zirojević, Vesna Ćorić
U: ČETRDESET godina od potpisivanja helsinškog završnog akta = 40 years since the signing of the Helsinki final act, str 449- 465
Institut za uporedno pravo. Beograd
ISBN 978-86-80186-10-8
COBISS.SR-ID 301147655
.SR-ID 301147143

U ovom tekstu prezentirani su OEBS/ODIHR standardi regulisanja slobode javnog okupljanja, s obzirom na potrebu konstatovanja njihove sadržine i relevantnosti primene u Srbiji. Ono što podvlači interes za detaljnim upoznavanjem s tim standardima je činjenica višegodišnjeg kontinuiranog odstupanja u domaćoj praksi od međunarodnih standarda za slobodu javnog okupljanja a o čemu redovno izveštavaju nevladine organizacije za ljudska prava (posebno Beogradski centar za ljudska prava i Jukom), kao i nezavisne institucije, Poverenica za zaštitu ravnopravnosti, Zaštitnik građana i Ustavni sud. Interes za OEBS/ODIHR standarde koji regulišu slobodu javnog okupljanja je posebno prisutan ove, 2015. godine kada Srbija ima ulogu predsedavajuće države OEBSa. Naime, jedan od osnova kredibiliteta OEBSa je ostvarivanje liderstva na osnovu sopstvenog primera, tako da država koja predsedava OEBSom, ima podvučenu potrebu da i sama dosledno poštuje osnovne vrednosti Helsinškog finalnog akta i druge OEBS obaveze. Svrha ovog teksta je dakle, da ukaže pravce kojim bi trebalo da se kreće konačno usaglašavanje oblasti slobode javnog okupljanja sa OEBS/ODIHRovim, ali preko njih i drugim međunarodnim standardima na koje se ti standardi oslanjaju.

Ključne reči: OEBS/ODIHR standardi za slobodu javnog okupljanja, Smernice za slobodu javnog okupljanja, projekat „Posmatranje javnog okupljanja“ Misije OEBSa u Srbiji i ODIHRa

Rad u tematskom zborniku međunarodnog značaja M14

Measures to combat discrimination on grounds of sexual orientation in Serbia for the years 2013, 2014 and 2015.

Mršević Z., 2015
Ed. Jovanka Todorovic, In: Report on implementation of the Recommendation CM/Rec(2010)5 of the Committee of Ministers to member states on measures to combat discrimination on grounds of sexual orientation or gender identity in Serbia for the years 2013, 2014 and 2015, str 7 – 66
Labris. Belgrade. Ilga Europe, Brussels

O Strategiji prevencije i zaštite od diskriminacije.
On Strategy of prevention and protection against violence.

Mršević Z., (2014)
Temida, vol 17, 2: 45-64.
ISSN : 1450-6637
DOI: 10.2298/TEM1402045M
COBISS.SR-ID 140099335

Ključne reči: Strategija prevencije i sprečavanja diskriminacije, razlozi i podsticaji za donošenje, primena, monitoring

Vodeći časopis nacionalnog značaja M51

Nediskriminativno obrazovanje: utopija, nekstopija, ili realnost, 233-240. Education free of discrimination: utopia, nextopia or reality

Mršević Z., (2013)
Ed.: V. Vukotić, Obrazovanje i razvoj
Institut društvenih nauka, Beograd.
ISBN 978-86-7093-144-2
COBISS.SR-ID 198449676

U tekstu se analiziraju pravci nediskriminativnog obrazovanja kao sve neophodnijeg sredstva protiv netolerancije i nasilja prema svima koji se percipiraju kao „drugi“ ili „različiti“, što su vrlo jasno ispoljeni stavovi mladih, stečeni i podržani u obrazovnom sistemu. Polazi se od osnovne pretpostavke da je nediskriminativno obrazovanje jedan od aduta razvoja dok sadašnje stanje predstavlja kočnicu razvoja i generator socijalnih razlika u društvu. Obrazovni sistem budućnosti mora denuncirati negativne posledice diskriminacije, nasilja i netrpeljivosti prema drugima i drugačijima umesto što ih podržava, ili unedogled odlaže nekstopično čekajući „pravi trenutak“, čime se propušta šansa da se novim generacijama otvore vrata jednog boljeg društva. Prezentiraju se i istraživački, institucionalni pa i oni predlozi koji možda danas izgledaju kao utopistički, za promenu takvog stanja. Identfikuju se načini uspostavljanja jednog obrazovnog sistema u kome se drugost i različitost ne bi doživljavala kao pretnja tradiciji i negativan uticaj sa strane. Od toga će profitirati ne samo sada diskriminisane grupe već svi, jer što je više različitih to će naša međusobna korist biti veća.

Ključne reči: nediskriminativno obrazovanje, beskućništvo, homofobija, izolacija, nekstopija, institucionalo inicirane promen, porodične promene

Zaštita rodne ravnopravnosti, Zaštita prava transseksualnih osoba, Zaštita od rasizma i antiromskih aktivnosti, 63 -107.

Mršević Z., (2013)
Ed., Stefan Purner, Praktični uvod u Evropske standarde protiv diskriminacije
IRZ-Deutsche Stiftung fur internationale rechtliche Zusammenarbeit, Nemačka fondacija za međunarodnu pravnu saradnju, Beograd.

U ovom tekstu autorka analizira presude Ervropskog suda za ljudska prava u Strazburu koje se odnose na zaštitu rodne ravnopravnosti, zaštita prava transsksualnih osoba i zaštitu od rasizma i antiromskih aktivnosti . Sva tri tematska poglavlja obrađena su s obzirom na isticanje zaštićeni pravnih vrednosti, značaj zaštite tih pravnih vrednosti u regionu, uz prezentiranje informacije o slučajevima, tj faktičkim događajima na koje se odnose presude, kao i pravnom značaju slučajeva u svetlu promena pravni shvataja, tj onoga šta te presude donose kao novinu, uz rezime najvažnijih činjenica slučajeva.

Homophobia in Serbia and LGBT Rights.

Mršević Z., (2013)
Southeastern Europe, Volume 37, Issue 1: 60–87
ISSN : 0094-4467
E-ISSN : 1876-3332

Homophobia is present in contemporary Serbian society as a rather widespread treatment of non-heterosexuality. It is manifested through various forms of public hate speech, through the forms and cases of discrimination and violence that are caused by homophobia, and through the homophobia-caused deprivation of members of the LGBT population of their various rights, particularly the right to the freedom of peaceful public assembly. Such homophobia is mostly shown by research data recently obtained by the Serbian LGBT rights groups (such as Gay Straight Alliance and Labris) and by media reporting on the recent public events (mostly on three recent attempts to organize Pride Parades in Belgrade, in 2009, 2010, 2011 and 2012). The research data showed that homophobia originates mostly from a lack of knowledge and a stereotyped comprehension of the people and relations among them, while its main protagonists in Serbia are nationalists, traditionalists, conform¬ists and those who believe that hating others is the proper and even only way to defend their national and territorial integrity, as well as a reflection of their genuine patriotism. The spheres in which it is active include all social relations, from private and family, through professional, to public, media and political relations. Research data obtained in recent years by LGBT organizations provide evidence that homophobia is still very prevalent in Serbia, in some respects somewhat more so than in 2008, when the first research of that type was conducted.

Keywords: homophobia in Serbia; LGBT activists; violence; discrimination; right to public assembly; Pride Parade

Rad u tematskom zborniku međunarodnog značaja M14

DOI: https://doi.org/10.1163/18763332-03701004