Bibliografija - Ljudska prava i antidiskriminacija

2018.

Challenges of inclusive security, 183-193.

Mršević Z., Janković S., (2018)
In: Archibald Reiss Days - The VIII International Scientific Conference
Ed: Darko Simović
Beograd: Kriminalističko policijska akademija
ISBN 978-86-7020-405-8
ISBN 978-86-7020-190-3

The inclusion of the security sector in many EU member states has become one of the priorities of the national security of today. The reason for this introduction of inclusive security has been rationally observed as the security interest of countries of diversified compoaition of population, faced with modern security risks. This concept enables women and members of various national and religious minority groups to be included without discrimination, in the security sector of the countries of their citizenship.

Key words: inclusive security, women's physical security, challenges, risks, experiences: France, USA, disaster risk reduction

Rad u tematskom zborniku međunarodnog značaja M14

Unmarried Couples in Serbia between the Constitution and the laws. 281 – 293.

Mršević Z., Janković S., (2018)
In., Yearbook. Human rights Protection “From unlawfulness to legality”
Ed., Zoran Pavlović
ISBN: 978-86-89417-08-1 (PZG)
ISBN: 987-86-80756-14-1 (IKSI)
Novi Sad: Pokrajinski Zaštitnik građana. Institut za kriminološka i sociološka istraživanja

The object of the paper is to point out that the Constitutional equalization of the marital and extra-marital unions is not followed by the legal provisions of several laws. The differences cause unequal treatment in use of existential human rights of unmarried couples. The status of the extramarital partners is not recognized by the Labor rights Law, the Inheritance Law, the Law on Pension and Disability Insurance the Law on Personal Income Tax the Law on Property Tax.

Key words: unmarried couples, human rights, surviving spouse, inheritance, family pension, constitution, laws, Constitutional Court decision, unmarried couples in comparative law

Rad u tematskom zborniku međunarodnog značaja M14

Local knowledge on the local ownership principle in Serbia.

Mršević Z., Janković S., (2018)
Facta universitatis: Law and Politics Vol. 16, No 1, 2018, pp. 1-13.
Niš: University of Niš
ISSN 1450-5517 (Print)
ISSN 2406-1786 (Online)

This paper presents the way of functioning and implementation of the local ownership principle in situations where the support of local knowledge during the process of establishment of gender equality mechanisms is lacking. The lack of local knowledge production regarding the essence and role of the local ownership principle in the creation of gender equality institutions is permanent in Serbia. Domestic actors became quickly satisfied with the comfortable position of secondary lead stakeholders, with a role of transmitters and users of foreign concepts. They did not take advantage of the opportunities provided by the local ownership principle and did not pretend to take on either the role of creators or of relevant knowledge holders of policy-based public policies and practices.

Key words: international actors, local ownership principle, learning sites, humanitarian industry, gender equality mechanisms in Serbia, transversal policy

Rad objavljen u nacionalnom časopisu M53

Shvatanje odgovornosti u judaizmu. 7- 10.

Mršević Z., (2018)
In., Srbija i reformisanje instituta odgovornosti.
Ed., Hajrija Mujović.
Beograd: Institut društvenih nauka.
343.222(497.11)(048) 347.56(497.11)(048)
ISBN 978-86-7093-211-1
COBISS.SR-ID 269116428

Judaizam sa svojih 613 zapovesti je izuzetno zahtevan sistem u pogledu odgovornosti za ponašanje u svim aspektima života. Izabrane su tri grupe odgovornosti: za nenanošenje boli drugome, odgovornost ko(h)ena (sveštenika) i odgovornost za prirodu (za čuvanje šuma, za buduće generacije, za nemešanje biljnih vrsta).

Ključne reči: judaizam, Tora, nenanošenje boli, ekološka odgovornost, odgovornost ko(h)ena

Saopštenje sa skupa nacionalnog značaja štampano u celini, M63

2017.

Jurisprudencija 21. veka – mehanizam za ostvarivanje boljeg društva 177-193

Mršević Z., (2017)
U: „Ukalupljivanje“ ili prekoračenje granica. Društvene nauke u savremenom dobu
Ur: Goran Bašić, Mirjana Rašević
Beograd: Institut društvenih nauka
ISBN 978-86-7093-196-1
COBISS-SR-ID 251296012

U ovom radu prezentira se analiza uloge i doprinosa teorije prava (jurisprudencije) u izgradnji boljeg društva 21. veka. Ako širenje ljudskih mogućnosti koje pružaju medicinske, tehnološke, informatičke i druge nauke, ne prati razvoj odgovornosti, i u vezi s tim na pravnoj teoriji zasnovana adekvatna i blagovremena pravna regulativa, negativne posledice po društvo i pojedince mogu anulirati sve dobrobiti takvog napretka. Zato se od pravne teorije 21. veka očekuje da artikuliše solidnu osnovu za normativne odgovore u vidu zakona, podzakonskih normativa, javnih politika, strategija, društvenih planova, i slično. Kao paradigmatične ilustracije, u radu se analiziraju dve tipične pojave današnjice: transrodnost i surogat materinstvo. Obe su ušle u praksu zahvaljujući napretku biomedicinskih nauka, da bi tek dosta godina kasnije počele da na osnovama (uglavnom levičarske) jurisprudencije dobijaju normativno regulativne okvire, iako još uvek daleko od univerzalne prihvaćenosti. Autorka na kraju ukazuje da samo saradnja jurisprudencije sa više grana društvenih nauka i njihova sinergija omogućuje da njihove energije i dostignuća mogu da budu efikasniji u pogledu postizanja neophodne dobrobiti za čovečanstvo.

Ključne reči: levičarska jurisprudencija, desničarska jurisprudencija, „zmajeve kočije“, pravni status transrodnih osoba, pravna regulativa surogat materinstva, sinergija društvenih nauka

Rad u istaknutom tematskom zborniku vodećeg nacionalnog značaja M44

2016.

Mehanizmi delovanja intersekcionalnosti, 127 – 146

Mršević Z., (2016)
Srpska akademija nauka i umetnosti i Institut društvenih nauka
U: Stanje i perspektive multikulturalizma u Srbiji i državama regiona
(SITUATION AND PROSPECTS OF MULTICULTURALISM IN SERBIA AND COUNTRY REGION). Ur: dr Goran Bašić
ISBN 978-86-7025-710-8
ISBN 978-86-7093-169-5

Koncept "intersekcionalnosti" obuhvata interaktivnost ukrštenih, kombinovanih društvenih, identitetskih statusa/pripadnosti kao što su nacionalnost, religija, rasa, klasa, ali gde se uvek kao neophodni element nalazi prisutna komponenta rodne pripadnosti. Koncept intersekcionalnosti omogućuje uvažavanje rodno zasnovanih aspekata, statusa i iskustava u kombinaciji sa drugim identitetskim elementima. Zbog postojanja više savremenih značenja intersekcionalnosti, definisan je pojam, mapirano je poreklo, evolucija i vrste intersekcionalnosti, prezentirana je pravna zasnovanost u međunarodnom javnom prostoru UNa i EUa, mehanizmi diskriminativnog delovanja, kao i primena tog koncepta u procesima društvenih promena. Na taj način je ono, što je možda izgledalo kao dvosmislena ideja, učinjeno i u našem istraživačkom diskursu realno prisutnim konceptom, konkretnim i samim tim, primenljivijim u praksi koncipiranja javnih politika.

Ključne reči: intersekcionalnost, ukršteni identiteti, uvek prisutna rodna komponenta, poreklo, evolucija, vrste, diskriminišući mehanizmi delovanja, društvene promene, javne politike

Rad u tematskom zborniku vodećeg nacionalnog značaja M41

Intersekcionalna analiza rodnih aspekata integralne bezbednosti, 211 -226

Mršević Z., (2016)
In: Činioci integralne bezbednosti Republike Srbije
Ur: Božidar Forca
Fakultet za poslovne studije i pravo
Fakultet za strateški i operativni menadžment
Univerziteta „Union – Nikola Tesla“ u Beogradu
ISBN 978-86-87333-74-1

Autorka analizira uticaj intersekcionalnosti na bezbednost. Koncept roda kao izolovane kategorije analize, evoluirao je ka konceptu roda ukrštenog sa drugim kategorijama identiteta u svrhu razumevanja specifične intersekcionalne neravnopravnosti i izloženosti bezbednosnim rizicima usled višestruke diskriminacije. Ukazuje se da je esencijalistički monolitno konstruisana kategorija rodne pripadnosti neprecizna i da netačno tretira sve žene kao homogenu grupu. Prilikom identifikovanja i analiziranja pripadnosti pojedinim nebezbednim grupama, uočavaju se one grupe žena koje pripadaju u više nebezbednih grupa, koje se nalaze u situaciji povećane ukupne nebezbednosti. U radu se analiziraju nebelačke žene, izbeglice/migrantkinje, transrodne žene i žene starije životne dobi. Preporučuje se povećano učešće žena kao akterki društvenih promena na svim nivoima.

Ključne reči: intersekcionalnost, bezbednosni rizici, višestruka diskriminacije, nebelačke žene, izbeglice/migrantkinje, transrodne žene, žene starije životne dobi

Rad u tematskom zborniku vodećeg nacionalnog značaja M41

2015.

Pravo na javno okupljanje u Srbiji – stanje i perspektive, str. 238

Mršević Z., (2015)
ISBN 978-86-7093-161-9
Institut društvenih nauka, Beograd

Ovaj tekst predstavlja odgovor na naučnu, društvenu i političku potrebu za proučavanjem jednog od osnovnih ljudskih prava današnjice, slobode mirnog okupljanja. Srbija mora da nastavi sa širenjem svojih demokratskih kapaciteta, širenjem prostora slobode a jedan od tih pravaca je sloboda javnog okupljanja. Ona nisu, i ne smeju da budu ekskluzivna privilegija samo onih koji zastupaju stavove koje podržava većina, već mnogo pre, nužna potreba marginalizovanih, nepopularnih manjinskih društvenih grupa. Analiziraju se petnaest problema s kojima se praktična primena ovog prava suočava u Srbiji danas što se detaljno dokumentuje podacima brojnih izvora, od izveštaja državnih organa, nezavisnih institucija, načnoistraživačke produkcije, međunarodnih, naučnoistraživčkih i nevladnih organizacija, do medijskih izveštaja. Pri tom se znatno iskoračuje iz dnevno političke refleksije različitih pro et contra političkih diskursa, stavljajući svoj akcenat na analizu postojećih međunarodno-pravnih standarda koji regulišu slobodu javnog okupljanja, naglašavajući da su ti standardi u demokratskim društvima u stalnom porastu u korist slobode okupljanja. Bazirajući se na tome, autorka iznosi niz preporuka od kojih je najvažnija donošenje novog zakona kojim bi se sloboda javnog okupljanja regulisala u skladu sa međunarodnim standardima, pre svega onih sadržanih u OEBS/ODIHR obimnom skupu dokumenata koji formiraju aquis primenljiv u svim državama članicama te organizacije.

Ključne reči: sloboda javnog okupljanja, OEBS/ODIHR standari javnog okupljanja, sindikalni protesti, parade ponosa, predizborne kampanje, odluke Ustavnog suda

Monografija nacionalnog značaja M42

OEBS/ODIHR standardi regulisanja javnog okupljanja - primer Srbije. 449- 465

Mršević Z., (2015)
Urednice Mina Zirojević, Vesna Ćorić
U: Četrdeset godina od potpisivanja helsinškog završnog akta = 40 years since the signing of the Helsinki final act
Institut za uporedno pravo. Beograd.
ISBN 978-86-80186-10-8
COBISS.SR-ID 301147655
.SR-ID 301147143

U ovom tekstu prezentirani su OEBS/ODIHR standardi regulisanja slobode javnog okupljanja, s obzirom na potrebu konstatovanja njihove sadržine i relevantnosti primene u Srbiji. Ono što podvlači interes za detaljnim upoznavanjem s tim standardima je činjenica višegodišnjeg kontinuiranog odstupanja u domaćoj praksi od međunarodnih standarda za slobodu javnog okupljanja a o čemu redovno izveštavaju nevladine organizacije za ljudska prava (posebno Beogradski centar za ljudska prava i Jukom), kao i nezavisne institucije, Poverenica za zaštitu ravnopravnosti, Zaštitnik građana i Ustavni sud. Interes za OEBS/ODIHR standarde koji regulišu slobodu javnog okupljanja je posebno prisutan ove, 2015. godine kada Srbija ima ulogu predsedavajuće države OEBSa. Naime, jedan od osnova kredibiliteta OEBSa je ostvarivanje liderstva na osnovu sopstvenog primera, tako da država koja predsedava OEBSom, ima podvučenu potrebu da i sama dosledno poštuje osnovne vrednosti Helsinškog finalnog akta i druge OEBS obaveze. Svrha ovog teksta je dakle, da ukaže pravce kojim bi trebalo da se kreće konačno usaglašavanje oblasti slobode javnog okupljanja sa OEBS/ODIHRovim, ali preko njih i drugim međunarodnim standardima na koje se ti standardi oslanjaju.

Ključne reči: OEBS/ODIHR standardi za slobodu javnog okupljanja, Smernice za slobodu javnog okupljanja, projekat „Posmatranje javnog okupljanja“ Misije OEBSa u Srbiji i ODIHRa

Rad u tematskom zborniku međunarodnog značaja M14

2014.

Fear and how to cope with it (El miedo y cómo lidiar con él), 917- 929.

in: The many voices of oral history (Las múltiples voces de la historia oral.)
Ed., Santacana Carles, Vilanova Mercedes. Unversity of Barcelona.
ISBN: 978-84-393-9167-8

The main hypothesis of the project is that story-telling is usual and everywhere known typical women’s survival tool against despair and helplessness in the given and imposed surroundings. Moreover, the essence of women’s oral histories is no more than the sum of women’s lives.Thus the main intention was not to let this War (NATO - Serbian War) to be remembered only through men’s official records documenting main stream political and military activities. Only few months after the War was over, in Belgrade based Institute of Social Science we have interviewed 110 women, collecting women’s stories, containing women’s memories and experiences during the War as an authentic, excellent document of the War watching from the women’s point of view, by the women’s eyes. With collecting them we pursued our main aim that was to justify and legitimize the women’s lives lived in the War. The War was for women painful paths of changes and learning, where they lived between stresses and perception. But when women are those who create peace the simple truth becomes apparent, that the costs of war are always higher than its benefits. It is easier in the name of life to reject the term of defense of human rights by killing and war destruction. “Us” here are women in Serbia and our/their memories on NATO air campaign in 1999, while, “them” are men and their official history. Historical facts are nor denied neither ignored, but rather, added with women’s memories on their private, everyday lives, problems, fears and activities of that period.

Key words: women’s War memories, NATO bombing, fear, activities, story telling against silence

Rad u tematskom zborniku međunarodnog značaja M14

O Strategiji prevencije i zaštite od diskriminacije

Temida, vol 17, 2: 45-64.
Viktimološko društvo Srbije. Beograd.
ISSN : 1450-6637
DOI: 10.2298/TEM1402045M
COBISS.SR-ID 140099335

Tekst prezentira pravnu i političku prirodu Strategije prevencije i sprečavanja diskriminacije, kao samoobavezujućeg obećanja države građanima da će ostvariti određene ciljeve u smislu poboljšanja i unapređivanja stanja u oblasti eliminacije diskriminacije iz društvenog života. Cilj izlaganja je ukazivanje na one faktore koji su neophodni da bi Strategija bila efikasna protiv kulture netolerancije, i uočavanjem kojim aktivnostima državnih organa i organizacija civilnog društva kultura netolerancije biti zamenjena kulturom jednakih mogućnosti i uvažavanja, identifikovanje kakvi i čiji napori će u praksi biti neophodni radi sprečavanja i iskorenjivanja diskriminacije, naročito one prema nepopularnim društvenim grupama. Navode se kategorije koje se štite od diskriminacije (žene, LGBT osobe, osobe sa invaliditetom, Rome, starije osobe, decu, izbeglice, nacionalne manjine, interno raseljena lica i druge ugrožene migrantske grupe, zaštita od diskriminacija na verskoj osnovi i od diskriminacije lica čije zdravstveno stanje može biti osnov diskriminacije).

Ključne reči: Strategija prevencije i sprečavanja diskriminacije, razlozi i podsticaji za donošenje, primena, monitoring

Vodeći časopis nacionalnog značaja M51

2013.

Mršević Z., (2013)
Zaštita rodne ravnopravnosti, Zaštita prava transseksualnih osoba, Zaštita od rasizma i antiromskih aktivnosti, 63 -107.
Ed., Stefan Purner, Praktični uvod u Evropske standarde protiv diskriminacije
IRZ-Deutsche Stiftung fur internationale rechtliche Zusammenarbeit, Nemačka fondacija za međunarodnu pravnu saradnju, Beograd.

Rad u tematskom zborniku međunarodnog značaja M14

Mršević Z., (2013)
Nediskriminativno obrazovanje: utopija, nekstopija, ili realnost, 233-240.
Education free of discrimination: utopia, nextopia or reality
Ed.: V. Vukotić, Obrazovanje i razvoj
Institut društvenih nauka, Beograd.

ISBN 978-86-7093-144-2
COBISS.SR-ID 198449676

Ključne reči: nediskriminativno obrazovanje, beskućništvo, homofobija, izolacija, nekstopija, institucionalo inicirane promen, porodične promene

Rad u tematskom zborniku nacionalnog značaja M45

1998. - 2012.

1. Mršević Z., (1998): Incestuirane invalitkinje. U: A. Savić Od zanemarivanja i lišavanja do zlostavljanja i nasilja, 130-134. Beograd, Zavod za cerebralnu paralizu.

2. Mršević Z., (2000): Filthy, old and ugly, Gypsy women from Serbia. Ed. by Adrien Katherin Wing, Global Critical Race Feminism, 160-175. New York University Press, New York, London.

3. Mršević Z., (2002): Romkinje u Srbiji: Antropologija nasilja. Ed: Elena Gapova, Rodna istorija Istočne Evrope, 210-227. Minsk, Evropski humanitaran Univerzitet, Centar za studije roda.

4. Mršević Z., (2002), Ka društvenom modelu invaliditeta kao uslovu za poštovanje ljudskih prava invalidnih lica, Ljudska prava, Beograd, Biro za ljudska prava Savezne Republike Jugoslavije, vol 1, 7-8:27-45.

5. Mršević Z., (2004), Društveni model tretiranja invaliditeta, Pravni život, vol. 53, 10: 847-866, YU ISSN 0350-0500 UDK 34 (497.11)(05), vol: LIV

6. Mršević Z., (2004), Parametri rodne analize romske zajednice u periodu tranzicije, Prava čoveka, vol. 3, 3-4:9-23.

7. Mršević Z., (2008), Dvostruka diskriminacija invalitkinja kao marginalizovane grupe žena, (srp 41-52, eng 43-56) Ed: P. Teofilović. Ombudsman protiv dvostruke diskriminacije žena (Ombudperson against double discrimination of women) Novi Sad, Pokrajinski Ombudsman.
ISBN 978-86-907911-4-9
COBISS. SR-ID 229587975

8. Mršević Z., (2009), Religijsko obrazovanje u vremenima krize (161 – 170), Ur. Veselin Vukotić. Kriza i globalizacija. Beograd, Institut društvenih nauka.
ISBN 978-86–7093–29-9

9. Mršević Z., (2009), Toledo vodeći principi u verskoj nastavi, Pravo i politika, vol. 2, 1-2:27-41.
Fakultet za evropske pravno-politi;ke studije Novi Sad – Sremska Kamenica
ISSN 1820-7529
UDK 34 (32)

10. Mršević, Z., (2009), Pravni život, vol. 58, 14:445-459, Proces „Toledo“ i religijski pluralizam u sekularnoj državi
UDK 34 (497.11)(05)
YU ISSN 0350-0500

11. Mršević, Z., (2009), Religija i tolerancija, vol. 7, 12:257-271, Religijsko obrazovanje i proces „Toledo”
UDK: 37.014.523(4)

12. Mršević Z., (2010), Pravni položaj crkava i verskih zajednica i sticanje svojstva pravnog lica, 39-53
Мeđunarodni standardi o slobodi izražavanja verskih uverenja, Zaštitnik građana, Beograd
ISBN 978-86-87945-04-3
COBISS.SR-ID 178566668

13. Mršević Z., (2010), Iskustva Zaštitnika građana u borbi protiv diskriminacije osoba sa invaliditetom, 59-70, Ed: Jovica Trkulja, Centar za unapređenje pravnih studije, Beograd
ISBN 978-86-7546-054-1
COBISS.SR-ID 173354764

14. Mršević Z., (2011), Internacionalni aspekti religijskih sloboda 121 – 141, Ed. M. Sitarski, Iščekujući Evropsku uniju: Stabilizacija međuetničkih i međureligijskih odnosa na Balkanu. Beogradska otvorena škola, Beograd
ISBN 978-86-83411-51-1
COBISS.SR-ID 183791884

15. Mršević Z., (2012), Institucionalni odgovor na starenje stanovništva u Srbiji, 194 - 201
Ed: V.Vukotić, Stanovništvo i razvoj. Institut društvenih nauka, Beograd.
ISBN 978–86–7093–140-4

16. Mršević Z., (2012), Uloga Zaštitnika građana u zaštiti prava osoba sa invaliditetom, 75 – 82
Ed, Ed., Trkulja J., Rakić B., Tatić D., Zabrana diskriminacije osoba sa invaliditetom, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, Nacionalna organizacija osoba sa invaliditetom Srbije
ISBN 978 – 86 – 519 -1231-6
COBISS.SR-ID 189783308

17. Mršević Z., (2012), Položaj osoba sa invaliditetom kao korisnika ustanova za smeštaj starih, 239 – 247
Ed, Ed., Trkulja J., Rakić B., Tatić D., Zabrana diskriminacije osoba sa invaliditetom, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu, Nacionalna organizacija osoba sa invaliditetom Srbije
ISBN 978 – 86 – 519 -1231-6
COBISS.SR-ID 189783308